Konya-Bozdağ dışındaki tüm popülasyonları 20. yüzyılda yok olan ve endemik bir tür olan Anadolu yaban koyununun sayısı artıyor. Geçen yıl Konya Bozdağ'da tabiata bırakılan 4 Anadolu yaban koyununu yavrularken, Karaman Karadağ'da 3 adet koç, 3 adet koyun ve 6 adet yavru daha tespit edildi. AA muhabirine açıklama yapan Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürü Yaşar Dostbil, Türkiye'deki bir çok yaşama alanında Anadolu yaban koyununun soyunun tükendiğini ve bu türün neredeyse tek yaşama alanı olarak Konya Bozdağ'ın kaldığını söyledi. Orman Bakanlığının, 1966 yılında, Konya Bozdağ'daki 42 bin hektarlık bir alanı Anadolu yaban koyununun korunması amacıyla Yaban Hayatı Koruma Sahası ilan ettiğini hatırlatan Dostbil, 1988 yılında da, yaban koyunlarının evcil koyunlarla besin rekabetini ve çoban köpeklerinin baskısını önlemek amacıyla, bu alanın 3 bin 500 hektarlık kısmının telle çevrilip ''Yaban Koyunu Üretme İstasyonu'' oluşturulduğunu ifade etti. Dostbil, 1996 yılında ise alanın tel çit elektro-şok sistemiyle donatıldığını anlattı. Konya Bozdağ'daki Anadolu Yaban Koyunu Üretme İstasyonu'ndan geçen yıl doğaya bırakılan Anadolu yaban koyunlarının uydular aracılığıyla izlendiğine işaret eden Dostbil, Anadolu yaban koyunlarının boyunlarına takılan uydu vericili tasmaların aracılığıyla 2 saatte bir alınan koordinatların bilgisayara gönderildiğini kaydetti. Böylece hayvanların dolaştığı alanların kolaylıkla takip edilebildiğine dikkati çeken Dostbil, şunları söyledi: ''Yaklaşık bir yıldır toplanan verilerle hayvanların tercih ettikleri alanları, üreme ve çiftleşme dönemindeki hareketlerini ve günün değişik saatlerindeki aktivitelerini belirleyebiliyor, üretme istasyonunda üretilen bireylerin doğaya uyum süreçleri yakından takip edilebiliyoruz. GPS takipleri ve alan incelemelerinde, geçtiğimiz yıl Konya Bozdağ'da tabiata bırakılan 4 Anadolu yaban koyununun yavruladığını gördük. Ayrıca geçtiğimiz hafta Bozdağ'da erkek birey azlığının tespit edilmesi üzerine 4 adet erkek daha doğaya yerleştirildi. Bozdağ Yaban Hayatı Geliştirme Sahası'nın Aksaray yolunun kuzey kısmında daha önce Anadolu yaban koyunu yoktu ama son yıllarda yapılan yerleştirmelerle buradaki Anadolu yaban koyunu sayısının da 20-25 civarına ulaştığı ve koyunların bu alanda da yaşamlarını sürdürdüklerini belirledik.'' -ANKARA NALLIHAN VE KARAMAN KARADAĞ'A NAKLEDİLMİŞLERDİ- Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünce ''Anadolu Yaban Koyununun Eski Yaşam Alanlarına Yeniden Yerleştirilmesi Projesi'' kapsamında, Bozdağ'daki Anadolu yaban koyunlarının bir kısmının, 2005 yılında, eski yaşam alanlarından olan Ankara Nallıhan ve Karaman Karadağ'a nakledildiğini ifade eden Dostbil, şunları kaydetti: ''2005 yılından bu yana Anadolu yaban koyunlarının alana uyum sürecinde gerekli izleme ve kontrol çalışmaları yürüttük. Karadağ'a nakledilen koyunların sayısının, geçen yılın Aralık ayında, yaklaşık 25 olduğunu tespit ettik. Bu yıl Mayıs ve Haziran aylarında yapılan inceleme ve gözlem çalışmaları sonucunda, alanda 3 adet koç, 3 adet koyun ve 6 adet yavru daha tespit ettik. Son yapılan çalışmalar neticesinde, Karadağ'daki Anadolu yaban koyununun sayısının yaklaşık 37 olduğunu tahmin ediyoruz. Anadolu yaban koyunlarının eski yaşam alanlarından biri olan Karadağ'da yaşamaya ve üremeye başladıklarını görüyoruz.'' -KUZULAR AŞILANIYOR- Dostbil, Konya Bozdağ'daki Anadolu yaban koyunlarında 2007 yılında paratüberküloz hastalığı tespit edildiğini hatırlatarak, bu tarihten itibaren de sahadaki yaban koyunu sayısının hızla azaldığını söyledi. Sahada hastalığın belirlenmesinin ardından uzmanların katılımıyla toplantılar düzenlediklerini belirten Dostbil, bu toplantılar sonucunda bölgede yeni doğan kuzuların aşılanarak hastalığın azaltılabileceği konusunda görüş birliğine varıldığını ifade etti. Türkiye'de bulunmayan koyun paratüberküloz aşısının 2009 yılında yurt dışından getirildiğini dile getiren Dostbil, 2009 yılında 102, 2010 yılında ise 93 adet yaban koyunu kuzusunun aşılandığını dile getirdi. Anadolu yaban koyunlarının nesillerinin sürdürülmesi, sağlıklı bir şekilde çoğalabilmeleri için yavru bireyleri paratüberküloz hastalığına karşı aşılama çalışmalarının bu yıl da sürdürüldüğünü anlatan Dostbil, çalışmalar sırasında yaklaşık 500 adet Anadolu yaban koyununa da kulak küpesi takıldığını kaydetti. -ANADOLU YABAN KOYUNU- Elli yıl öncesine kadar İç Anadolu'nun batı (Sivrihisar, Nallıhan, Emir Dağları) ve güney (Karaman civarı, Bolkar Dağları) sınırlarında, orta yükseklikteki dağlarda yaşayan Anadolu Yaban Koyunu, evcil koyunların atası olmasına karşın, onlara hiç benzemez. Çok zarif ve çevik bir hayvandır. Yazın sarımsı kahverengi olan postu kışın koyulaşır, ayak bileklerindeki ve sağrısındaki (beli ile kuyruğu arasındaki dolgun ve yuvarlakça kısmında) beyaz lekeler belirginleşir. Anadolu'ya özgü bir tür olan Anadolu yaban koyununun erkeklerinin iki yana doğru açılan ve yaşlandıkça uzayan boynuzları vardır. Dişiler ise boynuzsuzdur ve diğer akrabalarından bu şekilde ayrılır. Anadolu Yaban Koyunu'nun tipik yaşama ortamı, bozkırla ormanın birbirine yaklaştığı, kurak ve yumuşak hatlı tepelerdir. Otlar, baklagiller ve yer altından kazarak çıkardıkları yumrularla beslenir. Düşmanlarını çok uzaktan görüp hızla kaçabilir. Yaban koyunları 15 yaşına kadar yaşayabilir. (CAN-TNÇ)12.08.2011 11:49:20