Kemal Kaymak - Buğday ve mısır alanında dünyanın en büyük gen havuzuna sahip olan Uluslararası Mısır ve Buğday Geliştirme Merkezi (CIMMYT) ile Sakarya Tarımsal Araştırma Enstitüsü, mısır ıslahı çalışmaları konusunda ortak projeler yürütecek. Merkezi Meksika'da bulunan CIMMYT ile Türkiye'deki araştırma enstitüleri arasında mısır ıslahı konusunda ortak çalışmalar gerçekleştirilecek. İşbirliği çalışmaları kapsamında CIMMYT Global Mısır Programı Direktörü Dr. Prasanna Boddupalli, mısır bitkisinde ülkesel ıslah projesi koordinatör enstitüsü olan Sakarya Tarımsal Araştırma Enstitüsünde çeşitli incelemeler yaptı. AA muhabirine açıklama yapan Boddupali, kuraklık, yüksek sıcaklık stresine ve hastalıklara dayanaklı yüksek verimli ve kaliteli çeşitler geliştirilmesi konusunda Türkiye ile işbirliği içinde çalışmayı arzu ettiklerini söyledi. Boddupalli, CIMMYT'in mısır ve buğday ıslahı olmak üzere, dünyanın pek çok farklı ülkesinde çalışmalar yürüttüğüne dikkat çekerek, ''Kurumumuz dünyadaki birçok ülkeyle ortak çalışmalar yürütüyor. Türkiye de bu ülkelerden birisi. Türkiye ile uzun bir geçmişimiz var. Buğday ıslahıyla ilgili Türkiye'de yürüttüğümüz ortak çalışmalar var. Ziyaretimin sebebi öncelikle Türkiye'nin ulusal mısır ıslah programının nasıl çalıştığını anlamak. Sakarya, Adana, Konya ve belki diğer illeri gezip çiftçi tarlaları, hem de yapılan ıslah çalışmalarını görerek, bu konudaki eksikler, neler yapılabilir, nasıl bir ortak çalışma yapılabilir, bunun için çalışıyoruz'' dedi. Sakarya'daki enstitüde yaptığı incelemede mısır ıslah programından çok etkilendiğini ifade eden Boddupalli, geliştirilen mısır hatları ve çeşitlerini çok başarılı bulduğunu kaydetti. Küresel ısınma nedeniyle var olan durumla yetinmenin mümkün olmayacağını belirten Boddupalli, şöyle devam etti: ''Almamız gereken önlemler var. İklim değişikliği ve bunun neticesi olarak yeni stres ortamları, hastalıklarla mücadele, verimin arttırılması gibi konularda farklı çeşitler yaratıp, farklı şeyler yapmamızın zamanı gelmiştir. Türkiye ile birlikte bununla ilgili çalışmalar yapacağız. Buraya ziyaretimin ana sebeplerinden birisi, CIMMYT ve Türkiye'nin birlikte çalışabileceği spesifik alanları belirlemek. Bazı önemli durumları teşhis ettik. Kuraklığa ve yüksek sıcaklığa toleranslı çeşitler, özellikle de hastalıkla ilgili konularda beraber çalışmak istiyoruz. Çeşitlerde verim ve kalitenin de arttırılması bizim için önemli. Bir diğer önemli konu da genç araştırmacılar. Genç araştırmacıların eğitimi bizim için son derece önemli. Çeşitlerde protein kalitesinin arttırılması ve silajlık mısırda kalitenin arttırılmasıyla ilgili çalışmalarda bulunmak istiyoruz.'' Boddupalli, Türkiye ile buğday alanında var olan güçlü işbirliğini mısır konusunda da geliştirmeyi amaçladıklarını bildirdirerek, işbirliğinin Türkiye'ye özellikle teknoloji transferi konusunda faydasının olacağını dile getirdi. -ANLAŞMA OLURSA TÜRKİYE'NİN MISIRDAKİ ETKİNLİĞİ ARTACAK- Sakarya Tarımsal Araştırmalar Enstitüsü Müdür Vekili İzzet Özseven ise Nisan ayında Antalya'da düzenlenen Mısırda 100. Yıl Çalıştayı'nda, Boddupali'yi davet ettikleri ve çeşitli görüşmeler yaptıklarını kaydetti. CIMMYT ile buğday ıslahı konusundaki çalışmaların sürdürüldüğünü hatırlatan Özseven, şunları bildirdi: ''Türkiye'de buğdayla ilgili yapılan ıslah çalışmaları sonucunda geliştirilen hatlar ve çeşitler Türk Cumhuriyetleri dahil olmak üzere, dünyanın değişik ülkelerine gönderiliyor. Geliştirilen çeşitler bu ülkelerde deneniyor ve seçiliyor. Seçilenler arasında uygun olanlar orada onların vereceği isimle tescil ediliyor. Böyle bir anlaşmaya gidilecek olursa buğdayda olduğu gibi mısır konusunda da Türkiye, bölge ülkeleri arasında daha etkin rol oynayacaktır. Meksika mısırın gen merkezi olarak biliniyor. CIMMYT'te de bir gen bankası var. Bu gen merkezindeki materyaller dünyanın değişik bölgelerine gönderiliyor. Benzer şekilde de ülkemize gelebilir. Çok geççi, çok erkenci olan tipler var. Ülkemizde kuraklığa, yüksek sıcaklığa dayanıklı genleri içeren materyaller işimize yarayabilecek materyallerdir. Onlar geldikten sonra onları ıslah programımıza dahil edeceğiz, melezleme çalışmalarında kullanılacak.'' Ülkesel Mısır Entegre Ürün Yönetimi Projesi Koordinatörü Rahime Cengiz ise Sakarya Tarımsal Araştırmalar Enstitüsünün Türkiye'de mısır ıslahında koordinatör enstitü olduğuna dikkati çekerek, mısır konusunda gen merkezi ve farklı genetik kaynakların ülkeye getirilmesi, mısır bitkisinde yapılan biyotik stres çalışmalarındaki teknolojiyi birlikte kullanmak için işbirliği yapmak istediklerini söyledi. Türkiye'nin mısır tarımında az gelişmiş ülkelere göre çok ileri bir seviyede olduğunu kaydeden Cengiz, CIMMYT ile daha ileri teknolojiyi kullanarak ortak projeler geliştirmeyi istediklerini sözlerine ekledi. (KMK-NC-TLN)19.07.2011 11:03:35