Deniz Açık - Anadolu Üniversitesi (AÜ) Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Erol Altınsapan başkanlığındaki ekibin Osmanlı Beyliği'nin kurulduğu Karacahisar Kalesi'nde yaptığı kazı çalışmaları, Osmanlı'nın zamanın olaylarını tespit etmek ve kayda geçirmekte görevli tarihçilerin yazdığı Osmanlı kroniklerinde (vakayinamelerinde) yer alan yaklaşık 700 yıllık bilgileri teyit etti. Osman Bey tarafından 1288'de Bizanslılardan fethedilen, 1299'da Osman Bey adına ilk hutbe okunarak Osmanlı Beyliği'nin kurulduğu Karacahisar Kalesi'ndeki kazı çalışmalarında zaviyeli cami plan tipinin ilk örneği ve bir arasta saptandı. Prof. Dr. Erol Altınsapan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Karacahisar Kalesi'nin ve yerleşiminin araştırılması düşüncesinin 1999'da ünlü tarihçi Prof. Dr. Halil İnalcık tarafından ortaya konulduğunu, kaledeki kazı çalışmalarının da 2002-2004'te Prof. Dr. İnalcık ve dönemin AÜ Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ebru Parman tarafından yapıldığını bildirdi. Önceki yıl da kendisinin bilimsel danışmanlığında, Eskişehir Arkeoloji Müzesi Müdürü Dursun Çağlar'ın başkanlığında kazı yapıldığını belirten Prof. Dr. Altınsapan, ''2011'de Kültür ve Turizm Bakanlığı ile AÜ adına kazılara başladık. Kazılar benim başkanlığımda Sanat Tarihi, Arkeoloji ve Mimarlık Bölümü öğrencileri tarafından sürülüyor'' dedi. 2011 yılı kazı çalışmalarının sonuçlar vermeye başladığını ifade eden Prof. Dr. Altınsapan, şöyle konuştu: ''Ortaya çıkarttığımız iç surun giriş kapısının güneyinde içinde birçok ürünün satıldığı bir arastanın (iş atölyeleri) varlığı ortaya çıktı. Arasta, iç sura ve karşı duvara bitişik iş atölyelerinden oluşuyor. Arasta, fetihten sonra yapılmış. Hemen altında görünen izler Bizans dönemi yapılarının temel izleri. Onların üzerine işlikler ve dükkanların bulunduğu bir çarşı yapılmış. Bu yıl kazılarda 12 iş atölyesini ortaya çıkarttık. Önümüzdeki sezonda da diğer iş atölyelerini ve dükkanları ortaya çıkartacağız. Kalenin ilk mevcut mimarı dokusu ortaya çıkartıyoruz. Bu iş atölyelerinden çıkan malzemeler, onların fonksiyonları hakkından bilgi veriyor. Dirhemler bulduk mesela, o dükkan baharatçı olabilir. At nalları, çiviler, menteşeler, makas ve ustura bulduk. Her mekanda çalışan insanların ısınması ve diğer ihtiyaçlarının karşılanması için birer ocak var. Arasta, 14. yüzyıl boyunca vatandaşın ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik yapılmış. Ayrıca kazı çalışmaları sonucunda bulduğumuz malzemelerin tamamının Osmanlı dönemine ait olduğu belirlendi. Kazı süresince 28 adet de sikke bulduk. Bu sikkelerden 27'si Osmanlı, biri Bizans dönemine ait. Sikkelerden biri 1. Murad dönemine ait. Biri de Fatih Sultan Mehmed'in ilk tahta çıktığı çocukluk dönemine ait Bursa'da bastırdığı ilk cülus. Bu, 1444 yılına ait çok az bulunan bir sikke.'' -''ÇIKAN ESERLER, İLK OSMANLI TARİH YAZARLARINI DOĞRULUYOR''- Osmanlı'nın ilk kroniklerinin, kalenin 1288 yılında fethedilerek 1299 yılında Osman Bey adına ilk hutbe okunduktan sonra sikke basılıp devlet olma kimliğini kazandığına dair belgelerin ve yazıların, kazı çalışmalarıyla paralellik gösterdiğini ifade eden Prof. Dr. Altınsapan, şunları belirtti: ''Osmanlı ile ilgili kroniklerde yer alan her şey, kazı çalışmalarıyla örtüşüyor. Prof. Dr. İnalcık, bizi bu doğrultuda yönlendirdi. kazı sırasında ortaya çıkan eserler, ilk Osmanlı tarih yazarlarının aktardığı bilgileri doğrular nitelikte. Bir savaşın gerçekleştiğini belgeleyen 9 ok ucu da bulduk. İlerleyen süreçte daha net sonuçlara elde edeceğiz.'' -''ZAVİYELİ CAMİ PLAN TİPİNİN ÖRNEĞİ''- Karacahisar Kalesi'ndeki kazılarda bir zaviyeyi de (küçük tekke) gün ışığına çıkartıklarını anımsatan Prof. Dr. Altınsapan, şunları söyledi: ''Ters T planlı bir yapı. Zaviyede yaptığımızı kazı çalışmalarından Osmanlı'nın 16. yüzyıla kadar kullandığı cami tipinin prototipini ortaya çıkarttık. Zaviyeli cami plan tipinin ilk örneği olabilir. Çok işlevli bir yapı. İçinde ocaklar var. İbadet mekanı olması muhtemel mimarı kuruluşlar gün yüzüne çıktı. Basık kemerli, mihrap olma niteliğinde kuruluşlar var. Önümüzdeki yıl zaviyedeki kazıyı tamamlayacağız. Daha net sonuçlar elde edeceğiz. Ters T planlı örneklerden Bilecik Orhangazi imaretinden önce bir örnek olması muhtemel. Bu yapı 13. yüzyılın sonunda yapılmış. Bu yapı, Osmanlı'nın fetihten sonra inşa ettiği ilk cami olabilir.'' Prof. Dr. Altınsapan, kazı temsilci Kocaeli Müzesi'nde görevli sanat tarih uzmanı Rıdvan Gölcük'ün, kazı başkan yardımcıları AÜ Ebebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü öğretim üyeleri Hasan Yılmazyaşar ve Ali Gerengil'in, AÜ Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Zeliha Gökalp'in, Bilkent Üniversitesi'nden Halil İnalcık'ın doktora öğrencisi Fahri Dikkaya'nın ve 17 öğrenci ile 30 işçinin büyük fedakarlıklarla çalıştığını bildirdi. (DA-TAR-DEL)01.10.2011 09:36:53