KAYSERİ (A.A) - Musa Özyürek - Yemliha Kurt - 2005 yılında
Malatya Kayısı Araştırma İstasyonu Müdürlüğü tarafından başlatılan, Tarımsal
Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM) ile Erciyes Üniversitesi
Seyrani Ziraat Fakültesi Araştırma Birimi tarafından desteklenen Alıç Genetik
Kaynaklarının Toplanması ve Muhafazası projesi kapsamında Türkiye genelinde
tespit edilen 78 tip alıç ağacı, koruma altına alındı.
Malatya Kayısı Araştırma İstasyonu Müdürü Yaşar Zengin, AA muhabirine
yaptığı açıklamada, alıcın hemen hemen Türkiyenin her yerinde doğal olarak
kendiliğinden yetişebilen yabani bir ağaç türü olduğunu söyledi.
Alıcın kullanım alanının son yıllarda giderek artmasına rağmen alıç
çeşitliliği açısından Türkiyede herhangi bir araştırma yapılmadığını belirten
Zengin, proje kapsamında ilk olarak çeşitlilik açısından zengin olan Malatyada
arazi çalışmalarına başladıklarını ifade etti.
Yöre insanından bilgi alarak, arazi taramaları yaptıklarını ve farklı olan
türlerde meyve ve çiçek örnekleri aldıklarını belirten Zengin, şöyle konuştu:
Bunlarda herbaryumlar hazırlanıp tür tespitleri yapıldı. Meyve
örneklerinde içerik araştırmaları yapıldı. Ayrıca örnek aldığımız alıç türlerinin
yetiştiği alanın özelikleri, yöresel isimleri, yöre insanının kulanım şekilleri
gibi bilgileri de kayıt altına aldık. Daha sonra Bingöl, Mersin, Hatay, Gümüşhane
ilerinde de arazi çalışmaları yapılıp bu illerden de örnekler aldık. Tarımsal
etkinlikler, yapılaşma, orman tahribatı gibi etkenlerle kaybolma tehlikesi ile
karşı karşıya olan alıç ağaçlarını koruma altına aldık. Türkiye genelinde tespit
ettiğimiz 78 tip alıç ağacını Kayısı Araştırma İstasyonu Müdürlüğü bahçesinde
yetiştirerek koruma altına aldık. Ex-situ muhafaza olarak adlandırdığımız,
yetişme alanı dışında muhafaza yöntemini kullanıyoruz. Bu proje ile uzun yıllar
boyunca alıç ağacının varlığını sürdürmesine yardımcı oluyoruz.
Alıcın çok sayıda alt türü ve melezi bulunduğuna dikkati çeken Zengin, bu
durumun, bitki ıslahı çalışmaları açısından alıcı önemli bir genetik materyal
haline getirdiğini vurguladı.
Alıç ağacının anaç olarak kullanıldığını anlatan Zengin, Ayrıca biz
ziraatçiler açısından da anaç olarak kullanımı önem kazanmakta. Küresel ısınmaya
paralel olarak daha az su isteyen, dayanıklı kurağa dayanıklı türlerin
yetiştirilmesi daha fazla önem kazanıyor. Alıç da elma, armut ve muşmula
meyvelerine anaç olarak kullanılabilme potansiyeline sahip. Buda bize alıcın
üzerine elma ya da armut aşılayarak alıcı bunlara çevirme şansı veriyor. Bu
sayede, kurak, taşlı ve kumlu topraklarda da elma, armut yetiştirme şansı
doğmakta dedi.
-Alıç, sağlık ve kozmetik alanlarında yaygın olarak kullanılıyor-
İnsan sağlığı açısından faydalı olan yabani meyvelere her geçen gün ilginin
arttığını, bu durumunda yabani türlerin araştırılmasını önemli hale getirdiğini
aktaran Ziraat Mühendisi Makbule Yanar da, alıcın sağlık alanında özelikle kalbin
düzenli çalışmasını desteklemek ve kalp-damar sistemini normalize etmek için
kullanıldığını vurguladı.
Alıç ağacının çiçek ve meyvelerinin içerdiği antioksidanların serbest
radikal oluşumunu engelleyerek kalbin düzenli çalışmasını olumlu yönde
etkilediğini belirten Yanar, şunları kaydetti:
Bu konuda yapılan pek çok çalışma var. Alıcın kurutulmuş çiçek ve
meyveleri çay gibi hazırlanarak başta kalp ritm bozukluğu, kalp basıncını
dengelemede, kalp ağrılarında, damar sertliğinde, griplerde kullanılmakta.
Üstelikte zararlı bileşenler içermediği için uzun süreli kullanımında bir sorun
yaşanmamakta. Ayrıca meyveler başta C vitamini, şeker ve karbonhidrat açısından
zengindir. Tamamen doğal yetiştiği içinde çocukların beslenmesinde oldukça zengin
bir kaynaktır. Diyet amaçlı güzellik salonlarında kullanılıyor. Ayrıca marmelat,
reçel olarak ve peyzaj düzenlemelerinde çiçeklerinden faydalanılıyor.
Alıçla ilgili Malatyada 17 Ekimde çalıştay düzenleyeceklerini belirten
Yanar, çalıştayda alıcın kullanım alanındaki sorunların ve bunların çözümlerinin
masaya yatırılıp, çözüm yollarının tartışılacağını söyledi.
Yayıncı: Ömer Erim Baştimar