KARS (A.A) - Çağlar Sefertaş - Aşıklık kültürünü divan, atışma,
hikayeli türkü ve muamma ile birlikte tamamlayan leb değmez sanatı, aşıkların
yapmakta zorlandığı tarzlar arasında ilk sırada yer alıyor.
Eskiden dudak arasına iğne konularak icra edilen leb değmez tarzı, dudaklara
zarar verdiği için artık iğne yerine kürdanla yapılıyor.
Aşıklar, leb değmezi uygularken, söyledikleri türküde, dudakların birbirine
değmesini gerektiren m, p, v, f gibi harflerin bulunmadığı cümleler kurmaya
dikkat ediyor.
İzleyenlerin de ilgisini çeken leb değmez tarzını kullanarak türkü söyleme
geleneğini sürdürmeye çalışan aşıklardan Sabri Yokuş, AA muhabirine yaptığı
açıklamada, leb değmez geleneğinin mimarının 1850li yıllarda Çıldırda yaşayan
Aşık Şenlik olduğunu anımsattı.
Yokuş, leb değmez geleneğinin o günlerden bu günlere kendilerine intikal
ettiğini belirterek, leb değmezi, daha sonra Karsın Arpaçay ilçesine bağlı
Büyükpergitli köyünde yaşayan aşık Hamit İlhami Demir yapmıştır, Murat Çobanoğlu
ve Şeref Taşlıova gibi ustalar yapmıştır. Dudak değmez geleneği o günden bu güne
süre gelmiş, ama her aşık buna talip olamıyor dedi.
-Aşıklık geleneğinin en zor dallarından birisi -
Yokuş, leb değmez geleneğinin aşıklık kültürünün en zor dallarından biri
olduğuna dikkati çekerek, şunları kaydetti:
Katıldığım Uluslararası Kars Aşıklar Bayramında 7 yıldır bunun
birinciliklerini alan aşıklardan biriyim. Eskiden top iğne kullanılırdı. O Konya
Aşıklar Bayramında yapılıyordu. Sağlığa zararlı olduğu için sonradan kürdana
çevirdiler bunu. Sonuçta değişen bir şey yok. Dudaklarınızın birbirine değmemesi
önemli. Bazı harfler kullanılmıyor. M,p,v ve f gibi harfler kullanılmıyor. Hatta
bu son zamanlarda sesli harflerden o,ü, ö gibi harfler de kullanılmamaya
başlandı.
Bu tarzda türkü içinde cümle kurmanın zor olduğuna değinen Yokuş, Hem
mantık kuracaksınız, hem kafiyesini bulacaksınız. Kafiye ile üzerindeki mısra
birbirine uyacak, anlam verecek birbirine. Bu vesileyle çok zor bir dal diyorum
ona ben. Leb değmezi 20 yıldan bu yana yapıyorum. Yurt içi ve yurt dışında
özellikle bunun üzerinde çok duruldu. Türkiyedeki temsilcisi de ben oldum diye
konuştu.
Yayıncı: Zekeriya Kaya