BURSA (A.A) - Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) Yönetim Kurulu Başkanı Celal Sönmez, Rakamlar bir yandan küresel krizden çıkış döneminde Bursalı şirketlerin direncini teyit ediyor, ancak diğer yandan, daha sağlam bir gelecek için verimlilikten ihracatta ülke çeşitlendirmesine kadar pek çok önemli adımın atılması gereğine işaret ediyor dedi.
     Sönmez, Bursadaki 250 Büyük Firma Araştırmasının 2011 sonuçlarını açıkladığı basın toplantısında, yapılan sıralamanın 2011 yılı net ciroları esas alınarak sunulduğunu, sıralamaya gören firmalardan 27sinin ise isminin açıklanmasını istemediğini belirtti.
     Celal Sönmez, Türkiyenin ekonomide 2008 yılında başlayan küresel krizin etkilerini tamamen üzerinden atıp kriz öncesi rakamların üstüne çıktığı bir yılı geride bıraktığını hatırlatarak, 2010daki yüzde 9,2 ve 2011deki yüzde 8,5 büyümenin, Türkiyeyi dünyanın en hızlı gelişen ülkeleri listesinde ilk sıralara taşıdığını anlattı.
     ABdeki büyüme sorununun, ihracatta yarattığı sıkıntıyı, canlı iç pazar sayesinde Türkiyenin rahat atlattığını, ancak zorlaşan koşullar, artan rekabet ve kurdaki oynaklığın, ciroda yakalanan performansın karlılığa aynı ölçüde yansımasını engellediğini kaydeden Sönmez, kar eden şirket sayısının 222den 203e gerilediğini belirtti.
     Bursada, 2010a göre, 2011 yılında 250 büyük firmanın net cirolarının yüzde 26,8lik artışla 51,4 milyar, brüt katma değerlerinin yüzde 18,2lik artışla 6,7 milyar, öz sermayelerinin yüzde 8,6lık artışla 13,5 milyar, net aktifleri toplamının yüzde 19,6lık artışla 36,4 milyar, vergi öncesi dönem karlarının yüzde 10,7lik artışla 2,3 milyar lira olduğunu kaydeden Sönmez, bu firmaların toplam ihracatlarının yüzde 10,3lük artışla 10,7 milyar dolar, ücretle çalışanlar ortalamasının yüzde 15,3 artışla 119 bin 516 kişi, üretimden satışlarının da yüzde 26,9luk artışla 37,9 milyar lirayı bulduğunu bildirdi.
     Sönmez, sıralamada yer alan firmalardan, 65inin otomotiv ana ve yan sanayi, 57sinin tekstil ve konfeksiyon, 36sının gıda tarım ve hayvancılık, 28inin makine ve metal, 13ünün inşaat, 8inin enerji elektrik ve elektronik, 8i plastik, kauçuk ve sünger, 5inin ağaç-orman ürünleri ve mobilya, 5i nakliye ulaştırma, 3ünün çimento-toprak ve madencilik, 5inin kimya, 2sinin deri kürk ve ayakkabı, 1inin turizm alanında faaliyet gösterdiğini kaydederek, kalan 14 firmanın ise muhtelif iş kollarında faaliyette bulunduğunu belirtti.
    
     -Otomotiv bütün göstergelerde lider-
    
     250 büyük firma içinde otomotiv ana ve yan sanayinin bütün göstergelerde liderliğini koruduğuna dikkati çeken Sönmez, İlk 250 şirketin yüzde 26sı otomotiv ve yan sanayiinde faaliyet gösteriyor. Cironun yüzde 48,2sini de bu şirketler gerçekleştiriyor dedi.
     Celal Sönmez, ilk 250nin içindeki seçilmiş 5 sektörün 2011 performansının, gidişat konusunda bir ufuk çizeceğini ifade ederek, 2011 yılını en iyi geçiren sektörlerin makine-metal ve tekstil-konfeksiyon olduğunu söyleyebileceğini vurguladı.
     Makine ve metal sektörünün cirosunun yüzde 42,3 artarken dönem karının yüzde 85,8 yükseldiğini, tekstil ve konfeksiyon sektörünün satışlarının yüzde 31,2, dönem karının ise yüzde 32,8 arttığını, otomotivin satışlarının yüzde 25,2 artarken dönem karının sadece yüzde 2,1 yükseldiğini anlatan Sönmez, gıda, tarım ve hayvancılığın dönem karı yüzde 16,5 artarken, enerji, elektrik ve elektronikte bu rakamın yüzde 29 gerilediğini bildirdi.
     Sönmez, ihracatta otomotiv sektörünün artışı yüzde 6,5ta kalırken tekstil-konfeksiyonda yüzde 17,8, makine-metalde yüzde 18,9, enerji, elektrik ve elektronikte yüzde 128 ve gıda, tarım-hayvancılık sektöründe yüzde 30,7 yükseliş yaşandığını anlattı.
    
     -Tofaş birinci sıraya yerleşti-
    
     Sönmez, 250 büyük firma araştırması 2011 yılı sonuçlarına göre, ciroları ve üretimden satışları itibarıyla sıralamaya bakıldığında ilk iki sıradaki şirketlerin 2010a göre yer değiştirdiğinin görüldüğünü bildirdi. Sönmez şu bilgilere yer verdi:
     Birinci sıraya Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş çıkarken, önceki yılın birincisi Oyak Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş ikinci sıraya indi. Borçelik Çelik Sanayi Ticaret A.Ş üçüncü sıradaki yerini korudu. İhracatları itibarıyla; birinci sırada Oyak Renault, ikinci sırada Tofaş, üçüncü sırada da Bosch Sanayi ve Ticaret A.Şnin olduğunu izliyoruz. Brüt katma değer itibarıyla; birinci sırada Tofaş ikinci sırada Oyak Renault, üçüncü sırada da Bosch yer aldı. Vergi öncesi kar itibarıyla; birinci sırada Oyak Renault, ikinci sırada, Tofaş sırası değişmedi, üçüncü sırayı ise Zorlu Grubu şirketi olan Korteks, aynı gruba ait Zorlu Enerjiden devraldı. Net aktiflerde; birinci sırada, Tofaş, ikinci sırada Zorlu Enerji, üçüncü sırada da Oyak Renault yer alırken, öz sermayede Korteks ilk sıraya yükseldi. Tofaş ikinci, Oyak Renault üçüncü oldu. İstihdamda ise birinci sırada, Tofaş, ikinci sırada Oyak Renault, üçüncü sırada da Bosch yer aldı.
    
     -Bursanın dezavantajı-
    
     Bursanın, Türkiyenin orta ve ileri teknoloji üretim merkezi olduğuna dikkati çeken Sönmez, bu nedenle ihracatın dörtte üçünün gelişmiş ülkelere yapıldığını, ancak ABdeki derin krizin, aslında avantaj olan teknoloji seviyemizi bir anda dezavantaj haline getirdiğini söyledi.
     Sönmez, daha düşük teknolojiyle üretim yapan bazı illerin, Avrupa pazarındaki daralma nedeniyle hızla alternatif pazarlara yönelirken, Bursanın hareket alanının kısıtlı kaldığını vurgulayarak, şöyle devam etti:
     2010 yılında Bursanın toplam ihracatında Avrupa Birliği ülkelerinin payı yüzde 78 iken geçen yıl bu oran yüzde 68e indi. Bu nedenle 2011 yılını ne yazık ki net ithalatçı olarak kapadık. 2012de dış ticarette yeniden artıya geçmiş olsak da ABdeki büyüme sorununun orta vadede Bursayı olumsuz etkilemeye devam edeceği ortada. Bursanın 250 büyük kuruluşu, bu büyük dezavantaja rağmen cirosunu geçen yıl yüzde 26,8 artırmıştır. Bu rakam, Fortune Türkiyenin 500 büyük sanayi şirketinin ortalama ciro artışı olan yüzde 22,2den büyüktür. Bursa 250, cirosunu reel olarak yüzde 14,7 artırarak yüzde 8,5 olan ülke büyümesini de aşmıştır. Ancak katma değer ve ihracat konusunda performansımız düşük. 2010 yılında yüzde 14,4 büyüme gösteren reel katma değer artışı 2011de yüzde 7ye inmiş. Bursanın en büyük 250 işletmesinin ihracatı 2011 yılında yüzde 10,3 oranında büyürken bu alanda yüzde 21 olan ülke artışının altında kalınmış. 2002 yılında Bursanın ilk 250 sanayi şirketinin toplam cirosu içinde ihracatın payı yüzde 42 idi. Bu oran geçen yıl yüzde 34,7ye geriledi. Türkiyenin 500 büyük sanayi kuruluşunun toplam cirosu içinde ihracatın payı yüzde 24. Bursalı şirketlerin, AB pazarındaki zorluklara rağmen ihracatta hala çok güçlü bir duruşu var.
     Büyük resme bakıldığında, geçen yıl Bursalı büyük şirketlerde satışların ve çalışan sayısının arttığını, ancak satış karlılığının ve verimliliğin düştüğünü, ihracatın gerilediğini, borçluluğun bir miktar arttığını söylemenin mümkün olduğunu ifade eden Sönmez, şunları kaydetti:
     Ama Bursanın, her şeye rağmen Türkiye ortalamasının üzerinde bir performans gösterdiğini de teslim etmek gerekiyor. Rakamlar bir yandan küresel krizden çıkış döneminde Bursalı şirketlerin direncini teyit ediyor, ancak diğer yandan, daha sağlam bir gelecek için verimlilikten ihracatta ülke çeşitlendirmesine kadar pek çok önemli adımın atılması gereğine işaret ediyor. Herkesin üzerine düşen mesajı alacağını umuyorum.
     Ciroları baz alınarak Bursanın en büyük firmalarını belirlemek amacıyla yapılan araştırmaya göre, 2011 yılının en büyük ilk 10 sanayi şirketi şöyle:
    
     . Ciro
     Firma (Lira)
     --------------------------------------------- -------------
     1-Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş 7.713.958.721
     2-Oyak Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş 7.602.337.606
     3-Borçelik Çelik Sanayi Ticaret A.Ş 2.143.881.311
     4-Bosch Sanayi ve Ticaret A.Ş 1.808.068.123
     5-Sütaş Süt ürünleri A.Ş 1.063.420.383
     6-Korteks Mensucat San. ve Tic. A.Ş 783.546.735
     7-Karsan Otomotiv Sanayii ve Ticaret A.Ş 746.969.913
     8-Componenta Dökümcülük Ticaret ve Sanayi A.Ş 657.973.576
     9-Türk Prysmian Kablo ve Sistemleri A.Ş 652.943.730
     10-Asil Çelik Sanayi ve Ticaret A.Ş 627.368.129
    
     (Bitti)
    
     Muhabir: Haluk Yüksel
     Yayıncı: Kamuran Akkuş