BURSA (A.A) - Büşra Nur Özcan - Bursada, bir dönem faaliyet
gösteren Merinos İplik Fabrikasının enerji ihtiyacını karşılayan tesis
Büyükşehir Belediyesinin katkılarıyla kentin 106 yıllık elektrik serüvenini
yansıtan Enerji Müzesi haline getirildi.
Kentte, 16 bin 140 eğirme ve 7 bin katlama iğlikle üretime başlayan Merinos
İplik Fabrikası, Bursa ekonomisine önemli katkı sağladı. Bir dönem fabrika için
enerji üreten tesis, Büyükşehir Belediyesinin katkılarıyla Enerji Müzesi
haline getirildi ve ziyaretçilerine kentin elektrik tarihi serüvenini anlatmaya
hazır hale getirildi.
Müzede, kentte kullanılan ilk ampul, gaz lambaları, fenerler, mumlar gibi
kentin elektrik tarihine ışık tutacak çok sayıda materyal sergilenecek. Enerji
tesisinde çalışan işçilerin rehberliğinde çeşitli canlandırmaların yapılacağı
müzenin kapıları 7 Eylülde ziyaretçilere açılacak.
Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Altepe, AA muhabirine yaptığı
açıklamada, tesisten elde edilen enerjiden şehrin aydınlatılmasında da
yararlanıldığını, 1951e kadar kömürle, 1950den sonra ise petrolle elektrik
üretildiğini söyledi.
Kazanlarda elde edilen buharın türbinler vasıtasıyla enerjiye
dönüştürüldüğünü ifade eden Altepe, İşte tesisteki bu işleyişi müzede
yansıtacağız. Müze, yakın tarihimizle ilgili önemli bir mirasımıza sahip
çıkacak dedi.
-Türkiyede bu şekilde bir müze yok-
Bursa Enerji Müzesinin koordinatörü Ahmet Erdönmez, Türkiyede bu tür bir
müze olmadığını, müzeye yerleştirilen mankenler ve fotoğraflarla hikayeler
anlatıldığını söyledi.
Enerji müzesinin yaklaşık 1 yılda, kademe kademe tamamlandığını anlatan
Erdönmez, şunları kaydetti:
İstanbuldaki Santralistanbul da bir enerji santralidir. Ama içerik
olarak Bursa Enerji Müzesi, ondan farklı. Santralistanbulda, tüm makineler
temizlenip, olduğu gibi konulmuş. Burada ise bir hikaye anlatılıyor. Biz, hangi
işçi nerede çalışıyorsa, oraya mankenlerini, anılarını ve fotolarını koyduk.
Mankenleri, burada çalışan işçilerden aldığımız bilgilere göre yerleştirdik. Yani
eskiden burada çalışanlarla bu müzeyi oluşturduk. O dönem tesiste çalışanlar
açılışta rehberlik yapacak.
Erdönmez, animasyon ve canlandırmaların müzeye ilgiyi artıracağını ifade
ederek, müzede ışığın müzik ritmine göre dans ettiğini kaydetti.
-Ziyaretçiler elektrik tarihi hakkında öz bilgiye sahip olacak-
Ahmet Erdönmez, müzenin oluşturulması aşamasında araştırma ekibi
kurduklarını bildirdi.
Bu araştırma grubunun derlediği bilgilere göre, kentte 1906da elektrik
beslenmesine başlandığını, jeneratörler marifetiyle yalnızca resmi daireler ve
bazı küçük sanayi tesislerinin aydınlatıldığını, diğer yerlerin ise lüks
lambaları ve özel sokak gaz lambalarıyla aydınlatıldığını öğrendiklerini belirten
Erdömez, müzede bugüne ait çeşitli enerji üretim sistemlerinin de ayrı bir
bölümde anlatıldığını vurguladı.
Erdönmez, Ziyaretçi, müzeye geldiğinde Bursadaki elektrik tarihi hakkında
öz bilgiye sahip olacak. Ziyaretçinin müzeye geldiği zaman ki bilgisi ile çıktığı
zaman ki bilgisi aynı olursa, o müze müze değildir. Kişilerin bilgilenmesi
gerekir dedi.
Müzede sergilenen radyolar hakkında da bilgi veren Erdönmez, şöyle konuştu:
Elektrik geldikten sonra evlere radyo daha çok girmeye başlıyor. Bu radyo
koleksiyonunun sahibi, eski radyoların tamir edileceği, Zeki Müren şarkılarının
çalınacağı, 50 yıl önceki haberlerin okunacağı bir radyo evi kurma fikrini
sundu. Bunun dışında 1970lere ait bir televizyon ile o döneme ait görüntülerin
izleneceği canlandırma ve nostalji oluşturarak başka bir müze oluşturma fikri
var. Belki Radyo ve Televizyon Müzesi yapılabilir.
Erdönmez, Bursa Enerji Müzesinde sergiler açılacağını, konserler
verileceğini, atölye çalışmaları yapılacağını kaydetti.
-Müzeye dönüştürülen tesis-
O dönemde Merinos İplik Fabrikasına enerji sağlayacak kapasitede kaynak
bulunmadığından, fabrika yönetimi kendi enerjisini üretmeye karar verip, elektrik
tesisi kurdu. 1938de 2 kazan, 2 türbin ile devreye giren tesise, 1950li
yıllarda fabrikanın kapasitesinin yükselmesiyle 2 kazan 2 türbin daha eklendi.
Böylece, 4 kazan ve 4 türbinle önemli bir enerji gücüne ulaşan tesisin,
zamanla daha da güçlenip, Bursada elektrikler kesildiğinde kente enerji
sağladığı dönemler de oldu.
Yayıncı: Doğan Sarıtaş