TRABZON (A.A) - Tuğba Yardımcı Mısır - Kemençenin, Doğu
Karadeniz Bölgesinde yaygınlaşmasında büyük etkiye sahip Çepnilerin müziğine
ilişkin ilk araştırma kitabı yayınlandı.
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Devlet Konservatuvarı Müdür Yardımcısı
Yrd. Doç. Dr. Abdullah Akat, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Oğuzların 24
kolundan biri olan ve Orta Asyadan Anadoluya göç eden Çepnilerin, Doğu
Karadeniz Bölgesine yerleşimlerinin oldukça eskiye dayandığını söyledi.
Kıpçaklar tarafından bölgeye getirilmiş bir etnografik müzik aleti olan
kemençenin bölgede yaygınlaşmasında Çepnilerin büyük etkisinin bulunduğunu ifade
eden Müzikoloji Bölüm Başkanı da olan Yrd. Doç. Dr. Akat, Kemençenin Kıpçaklar
tarafından bölgeye getirildiği ve Çepniler tarafından yaygınlaştırıldığı
iddialarımıza, hazırladığımız Doğu Karadenizde Çepniler ve Müzik adlı
kitabımızda yer verdik. Çepniler ile Kıpçakların karşılaşma alanları, daha sonra
Çepnilerin Kıpçaklardan kemençeyi görmesi ve bu şekilde bölgede çalması,
yaygınlaştırması konuları kitabımızda yer alıyor dedi.
Akat, yaklaşık 10-12 yıl süren çalışmanın sonucunda ortaya çıkan kitabın,
Doğu Karadenizdeki Çepniler hakkındaki ilk çalışma olduğunu vurgulayarak, şöyle
devam etti:
Çepnilerin bölge müziğini çok etkilediğini ve bugünkü halini almasında ve
şekillenmesinde de çok önemli rol oynadığını biliyoruz. Kemençede, bugün Görele
ekolü dediğimiz bir ekol oluşturmuşlar. Çepni bölgesinde oynanan horonlardan alın
da türkü söyleme biçimine, ağız özelliklerine kadar çeşitli araştırmalar yaptık.
Bunların bir kısmının yayıldıkları alanlarda yani Trabzonun üst kısımlarında,
sahil şeridindeki bazı ilçelerinde, hatta Rizede Ovit Dağının eteklerinde,
İkizdere, Kalkandere ve İyidere bölgesinde, Rize merkez ve Çayeline kadar olan
alandaki etkilerini kitabımızda açıklıyoruz.
-Çepni ezgilerini notasyon sistemiyle yeniden yazdık-
Kemençeyle ilgili bugüne kadar yapılmamış bir çalışma da
gerçekleştirdiklerine dikkati çeken Akat, şunları kaydetti:
İlk kez Çepni bölgesinden elde ettiğimiz ezgileri bir notasyon sistemiyle
yeniden yazdık. Tek sesli yazılan notaları, çok sesli olarak yeniden düzenledik.
Kemençe çok sesli bir çalgı olduğu için notasyonun da çok sesli olması gerektiği
kanaatiyle biz kemençe notasyon sisteminde çok sesli bir deneme gerçekleştirdik.
4 telli ve 12 tonda ses çıkarabilen kemençe yaptık ve çalışmalarımızı bunun
üzerinden gerçekleştirdik. Bu denemelerimizden elde ettiğimiz sonuçlar da kitapta
yer aldı.
Yrd. Doç. Dr. Akat, Doğu Karadenizde Çepniler ve Müzik adlı kitabın
araştırmacılar için önemli bir çalışma olduğuna inandığını ifade ederek, ilk
etapta 3 bin adet basılan kitabın kitapçılarda ve internet üzerinden satışa
sunulduğunu belirtti.
Yayıncı: Hüseyin Likoğlu