AKSARAY (A.A) - Ersin Altınsoy - Aksarayda yüzlerce kaya oyma
mekan, şapel, 5 yer altı şehri ve 13 kilise ile onlarca boş taş binanın bulunduğu
tarihi Sofular Vadisi, tarihi eser kaçakçılarının tahribatına uğruyor.
Gülağaç ilçesine bağlı Sofular beldesinde bulunan ve aynı isimle anılan
tarihi vadi, zengin tarihi dokusu ile Kapadokya bölgesinin çok fazla bilinmeyen
eski yerleşimleri arasında yer alıyor.
40 yıl öncesine kadar köy halkı tarafından yaşam alanı olarak kullanılan
vadide, karşılıklı kayalara oyulmuş yüzlece yaşam alanı tünellerle birbirine
bağlanıyor. Sofular Vadisi, yamaçlarında kayalarla bütünleşen kesme taştan
yapılmış sivil mimari örneklerinin yanı sıra 13 kaya oyma kilise ve keşfedilmeyi
bekleyen 5 yer altı şehrini barındırıyor.
Sofular Belediye Başkanı İhsan Altınel, AA muhabirine yaptığı açıklamada,
daha önce Sofular Vadisi içinde bulunan köylerinin 1973 yılında toprak kayması
nedeniyle afet bölgesi ilan edilmesi üzerine vadi dışına taşındığını söyledi.
Yıllardır yaşam alanı olarak kullanılmaması nedeniyle Sofular Vadisinde
yeni fiziki yapılaşma olmadığını ve doğal kaldığını anlatan Altınel, Vadide
250ye yakın eski taş bina, yüzlerce kaya oyma mekan, manastırlar, şapeller, yer
altı şehirleri var. 2010 yılında vadinin daha rahat gezilmesi amacıyla içine yol
yaptık dedi.
-Defineciler geceleri kazı yapıyor-
Derinkuyu-Ihlara yolu üzerinde olduğu için vadiye yaz mevsiminde az da olsa
turist geldiğini belirten Altınel, şunları kaydetti:
Vadinin girişinden itibaren yer altı şehirleri başlıyor. Kayaların altı,
yaşam alanları ve tünellerle dolu. 1500-2000 insanı barındıracak yer altı şehri
var. Kültür ve Turizm Müdürlüğü ile Müze Müdürlüğüne defalarca başvurduk,
geldiler inceleme yaptılar. Ama turizme kazandırılamadığı için tarihi eser
kaçakçıları, defineciler gece gelip arama yapıyorlar. Kiliselerin içi kaya oyma
mezarlarla dolu. Hepsi tarihi eser kaçakçıları tarafından kazılarak,
yağmalanıyor. Yeni kazılmış birçok mezar var. Koruma tedbiri olmadığı için
isteyen rahatlıkla kazı yapıyor. Birinci derece arkeolojik ve doğal sit alanı
olan vadinin korunarak turizme kazandırılmasını istiyoruz. Halen ayakta olan taş
binalar butik otel olarak değerlendirilebilir.
Aksaray Müze Müdürü Yusuf Altın da Sofular Vadisindeki kiliselerin
Anadoluda Hristiyanlığın ilk dönemlerine ait olduğunu ve Ihlara Vadisi gibi
çeşitli dönemlerde yerleşim yeri olarak kullanıldığını dile getirdi.
Vadinin birinci derece doğal sit ve birinci derece arkeolojik sit alanı
olarak tescilini yaptıklarını ifade eden Altın, Bundan sonra zaman içerisinde
buradaki kilise ve yer altı şehirlerinin yapısal olarak temizlik kazılarını
yapıp, turizme kazandırılması için çalışacağız dedi.
Altın, 14 kilometre uzunluğundaki Ihlara Vadisinin öncelikli çalışma
alanları olduğunu, halen Ihlara Vadisi ile ilgili koruma çalışmalarının sürdüğünü
kaydetti.
Yayıncı: Ahmet Kayır