İZMİR (A.A) - Halil Şahin - Deprem ve tsunami gibi doğal afetler ile savaşta bombardıman sonrası oluşabilecek bina yıkımlarının neden olduğu can kayıplarının önüne geçilmesi amacıyla yeni bir sistem geliştirildi.
     Darbeleri emme özelliğinin yanı sıra içerisindekilere depolanmış gıda, su ve oksijen ile hayata kalma imkanı tanıdığı iddia edilen Can Küre adlı sistemin mucidi emekli albay Ali Ceyhan, sistemi geliştirme hikayesini ve özelliklerini AA muhabirine anlattı.
     Sistemi geliştirmeye, 1999 Marmara Depremindeki ölümlerden etkilenerek, deprem değil bina öldürür anlayışıyla yola çıktığını, 10 yıllık çalışma sonunda afet ve savaş durumlarında meydana gelecek bina yıkımlarında insan hayatını koruyacak bir sistem geliştirdiğini söyledi.
     Ceyhan, Can Küre adını verdiği sistemin iç içe iki küreden oluştuğunu belirterek, çelik ve kompozit malzemelerden yapılan dış kürenin darbeleri emdiğini, iç kürede ise oturma yeri, ilkyardım malzemeleri, gıda ve su bulunduğunu kaydetti.
     Kürenin içinde 3-4 kişinin günlerce dış etkenlerden zarar görmeden yaşayabileceğini ifade eden Ceyhan, Küre, ev ve iş yerlerinde kullanılabilir. 1,5 metre çapında olduğu için çok yer kaplamaz. Kürenin kişi kapasitesi isteğe göre artırılabilir. Yangın, toz bulutu ve zehirli gazlara karşı tecritlidir diye konuştu.
    
     -Testler başarılı-
    
     Ceyhan, yaptığı prototip kürenin, Ege Üniversitesi Mühendislik Laboratuvarlarındaki testler ve bilgisayar simülasyonundan başarıyla geçtiğini belirterek, şunları söyledi:
     Küre, metrekareye 25 ton gücünde darbe ile metrekareye 100 ton moloz ağırlığına dayanabiliyor. 10 katlı bina yıkıldığında küre üzerine yaklaşık 5 ton yük bineceği düşünüldüğünde ne kadar dayanıklı olduğu anlaşılır. Daha önce de bina yıkılmalarında can kaybını önlemek için çalışmalar yapıldı. Ancak, bu sistem daha pratik ve yenilikler içeriyor. Küre istenilen yere kurulabilir. İç küre, dış kürenin konumuna göre düşey konuma getirilebiliyor, yani kürenin hareket etmesi halinde bile baş üstü kalma gibi bir durum söz konusu değil. Bu, yeni bir özellik. Ayrıca benzer amaçlı sistemlerden daha hafif ve dayanıklı.
    
     -Patentli ürün-
    
     Sisteme, Türk Patent Enstitüsüne yaptığı başvuruyla Doğal afet ve savaşta kullanılabilen iki korunma bölümlü can kurtarma modülü adıyla patent verildiğini dile getiren Ceyhan, 1,5 metre çapındaki 3-4 kişilik kürenin yaklaşık 3 bin liraya mal olduğunu, seri üretim halinde maliyetin daha da düşebileceğini belirtti.
     Can güvenliği düşünüldüğünde maliyetin fazla olmadığını kaydeden Ceyhan, Bir televizyon parasına 4 kişilik bir ailenin can güvenliğini sağlıyor dedi.
     Ceyhan, Türkiyede deprem fobisi nedeniyle, küçük şiddetteki depremlerde bile korku nedeniyle camdan atlayarak yaralanan ya da hayatını kaybedenlerin olduğunu ifade ederek, Evinde küresi olan, deprem anında camdan atlamak yerine küreye yönelir. Hem deprem hem de hem de deprem fobisi sonucu atlamalar nedeniyle meydana gelen üzücü olaylar önlenir dedi.
    
     Yayıncı: İrfan Cemiloğlu