RİZE (A.A) - Muhittin Sandıkçı - Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Matematik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Halilov, geliştirdiği formülle sonsuz sayıda diferansiyel denklemi çözdü. Azeri Profesör Halilovun formülü Barselonada yapılan 4. Dünya Bilim ve Eğitim Kurultayında taktir gördü ve ders kitaplarına konulmaya başladı.
     Halilov, AA muhabirine yaptığı açıklamada, matematikte, fonksiyonların bir veya birden çok değişkene göre türevlerini ilişkilendiren denklemlerin diferansiyel denklemler olduğunu, fizik, kimya, mühendislik, biyoloji ve ekonomi alanlarında matematiksel modellerin genellikle diferansiyel denklemler kullanılarak ifade edildiğini belirtti.
     Diferansiyel denklemlerin, çözümü analitik olarak bulunabilen ve analitik olarak bulunamayan diye iki tür denklem olduğunu ifade eden Halilov, şunları söyledi:
     Bulunamayan denklemlerde yeni yöntemlerin geliştirilmesi gerekiyor. Çözülebilir denklemler çözülemeyen denklemlerin yanında çok küçük kalıyor. Çeşitli yöntemlerle çözüm formülleri geliştiriyoruz. Biz de yaptığımız çalışmayla türdeş denklemlerde bir sınıf belirledik. Yazdığımız formül sayesinde yerine koyma metodu ile diferansiyel denklemin türdeş denkleme dönüştürülerek, normal metotla çözümünü sağladık. Formülle birlikte türdeş denkleme dönüştürülebilir diferansiyel denklemler sınıfını biraz genişletmiş olduk.
     Uygulama açısından matematiğin araştırmalarını dondursak elde edilen matematik sonuçları çağdaş teknolojiyi yüz sene ileri götürmeye yeter. Her bir matematik önerisinin anında uygulaması olacak diye bir şart yok. Karmaşık sayılar tanımlandıktan 200 yıl sonra uygulanmaya başladı. e ve i sayısı şimdi teknolojinin vazgeçilmezi olmuş durumda. Bizim bulduğumuz formül her türlü geometrik uygulamada yapılabilir. Teknolojik uygulaması ise mühendislerin işi.
     Halilov, çalışmayı, geçen yıl Ankarada 6. Matematik Günlerinde sunduğunu, ayrıntılı şekilde hazırlayarak şubat ayında Barselonada yapılan 4. Dünya Bilim ve Eğitim Kurultayına gönderdiklerini, taktir görerek kabul edildiğini kaydetti. Halilov, formülün kabul edildikten sonra basılarak yayımlandığını ve ders kitaplarına konulmaya başlandığını dile getirdi.
     Prof. Dr. Hüseyin Halilov, açıklamanın ardından geliştirdiği formülü Fen Edebiyat Fakültesi Matematik Bölümü 2. sınıf öğrencilerine örneklerle anlattı.
    
     Yayıncı: Murat Kaban