SİİRT (A.A) - Zekeriye Güneş/Ayhan Mergen - Siirt Üniversitesi,
dünyada sadece Pervari ilçesinin Ekindüzü köyünde 4 kişinin akıcı şekilde
konuşabildiği Hertevin dilini bilimsel olarak araştıracak.
Siirt Üniversitesi, Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Kurumu
(UNESCO) tarafından Tehlike Altındaki Diller Atlasında kaybolan diller
arasında gösterilen ve Anadolu Ajansının Bu dili sadece 4 kişi konuşabiliyor
başlıklı haberi ile kamuoyuna duyurduğu dünyada sadece 4 kişinin konuşabildiği
Hertevin dilini araştırmak için çalışma başlattı.
Siirt Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Murat Erman, AA muhabirine yaptığı
açıklamada, özelliği UNESCO ve AA tarafından kamuoyu gündemine taşınan Hertevin
dilini bilimsel olarak araştırmak istediklerini söyledi.
Bu kapsamda bu dili konuşanların yaşadığı Ekindüzü köyünden göç eden
vatandaşların dünyada göç ettikleri ülkeleri araştırdıklarını ifade eden Prof.
Dr. Erman, göç edenlerin Fransa ve Kanadada olduklarını tespit etmelerinin
ardından bu kişilere ulaşılması için izlenecek yol üzerinde çalıştıklarını
belirtti.
Prof. Dr. Erman, çeşitli üniversitelerde dil bilimci akademisyenlerle
işbirliğine gidilerek bu konunun daha detaylı bir şekilde araştırılması ve
üniversitede elde edilecek sonuçların eğitim ve öğretimde kullanılması için
çalışmaların sürdüğüne dikkati çekerek, UNESCO ve AAnın kamuoyunun gündemine
getirdiği Hertevin dilini araştırmak için üniversite bünyesinde bir birim
kuracağız. Bu birimde elde edilecek verilerin bizler için yol gösterici olacağını
düşünüyoruz dedi.
-Arapça ve Kürtçe de araştırılacak-
Prof. Dr. Erman, kurulacak birimde Siirtte konuşulan dillerden Arapça ve
Kürtçenin de araştırılacağını kaydederek, bu konuda kamuoyunun beklentileri ve
bilimsel çalışmaların esaslarını belirlenmesi için çalışmaların sürdüğünü
belirtti.
Bu dillerle ilgili olarak üniversitede hangi statüde bir akademik birim
kurulacağı konusunda akademisyenler ve YÖK ile istişarelerinin sürdüğünü belirten
Murat Erman, Bu dillerle ilgili eğitimin verileceği akademik birim enstitü mü,
araştırma merkezi mi yoksa bölüm mü olacak bu konuda çalışmalarımızı sonlandırma
aşamasındayız. Umuyorum kısa bir süre sonra bu dillerin akademik düzeyde
öğretilmesi için gereken kararı vereceğiz diye konuştu.
-Hertevin dili-
UNESCO tarafından 21 Şubat Dünya Anadili Günü dolayısıyla yayımlanan
Tehlike Altındaki Diller Atlasında Türkiyede 15 dilin tehlike altında olduğu
belirtilmiş, atlasta, dünya genelinde 200 dilin son üç kuşakta 60-70 yıllık bir
süreçte kaybolduğu, 538inin kaybolmak üzere olduğunu, 623ünün tehlike,
502sinin ciddi tehlike altında olduğu, 607sinin ise hassas durumda olduğu
vurgulanmıştı.
Tehlike altındaki diller atlasına göre Türkiyede 3 dil, Ubıhça, Mlahso ve
Kapadokya Yunancası kaybolmuş, Çerkez dilleri ve Zazaca güvensiz, 7 dil
kesinlikle, 3 dil ciddi anlamda, Hertevin dilinin ise son derece tehlike altında
olduğu kaydedilmişti.
Çeşitli kaynaklara göre, 1960lı yıllara kadar Siirt civarında yaşayan bin
kadar kişi tarafından konuşulan dilin ilk kez 1970 yılında Alman Dilbilimci Otto
Jastrow tarafından keşfedildiği, Jastrowun 1986da tekrar bölgeye gidip akademik
araştırma yaptığı belirtiliyor.
Daha önce Keldani Katolik Kilisesine bağlı Süryaniler tarafından kullanılan
Kuzeydoğu Aramice veya Süryanice ailesine üye Hertevin dili, Süryanilerin
Avrupaya göç etmeleri nedeniyle yok olmaya yüz tuttu.
Anadolu Ajansı, 25 Temmuzda yayımladığı Bu dili sadece 4 kişi
konuşabiliyor başlıklı haberi ile Hertevin dilini kamuoyuna duyurmuştu.
Yayıncı: İrfan Cemiloğlu