BALIKESİR (A.A) - Zafer Akpınar - Toprak Mahsulleri Ofisinin (TMO) son araştırmasına göre, Türkiyede günde 6 milyon, yılda 2 milyar ekmek israf ediliyor. Bu israf tablosuna, tarladan tüketiciye tüm süreçler ele alınarak bakıldığında ilginç rakamlar ortaya çıkıyor.
     Başbakan Recep Tayyip Erdoğanın geçen hafta açıkladığı TMOnun son araştırması, ekmek israfının üzücü boyutunu gözler önüne seriyor.
     AA muhabiri, TMOnun israf tablosunu ortaya koyan araştırmasını, ekmeğin tarladan tüketiciye tüm süreçlerini baz alarak yeniden değerlendirdi.
     TMO araştırmasına göre Türkiyede, 250 gram standart ekmek büyüklüğü dikkate alındığında günde 6 milyon adet (bin 500 ton), yılda da yaklaşık 2 milyar adet (550 bin ton) ekmek çöpe gidiyor. Bu israf, tarladan tüketiciye tüm süreçler ele alındığında ise çarpıcı rakamlar ortaya çıkıyor.
    
     -Her gün 6 bin kişi boşa emek harcıyor-
    
     Türkiye Fırıncılar Federasyonuna bağlı yaklaşık 20 bin fırın, TMOnun rakamlarına göre günde toplam 101 milyon ekmek üretiyor. Bu durumda, fırın başına düşen günlük ekmek üretimi ortalama 5 bin 50 adet oluyor. Bu rakam, TMOnun israf verisi ile karşılaştırıldığında ise günde 6 milyon adet için bin 188 fırın boşa üretim yapmış oluyor. Bir fırında ortalama 5 kişi çalıştığı hesaba alındığında ise her gün yaklaşık 6 bin kişinin boşa emek harcadığı ortaya çıkıyor.
    
     -6 milyon 700 bin kilogram tuz, 28 bin 512 litre sabun-
    
     Bir başka ifadeyle; yılda 550 bin ton ekmeğin israf edildiği göz önünde bulundurulursa (Türkiye Fırıncılar Federasyonuna göre 50 kiloluk un çuvalından ortalama 61,6 kilogram ekmek çıkıyor) yılda yaklaşık 8 milyon 928 bin çuval un (446 bin ton un) çöpe gidiyor. Bu durumda, her 50 kiloluk un çuvalına atılan 4 paketten toplam 35 milyon 712 bin paket maya, yaklaşık 6 milyon 700 bin kilogram mutfak tuzu da boşa gitmiş oluyor.
     Yakıt bazlı bakıldığında ise un çuvalı başına 6 litreden yılda toplam 53 milyon 568 bin litre yakıt boşa harcanıyor. Her gün boşuna çalışan fırınlarda kullanılan su, elektrik ve temizlik giderleri de israf olarak dikkati çekiyor. Maliyet hesaplarına göre fırın başına aylık 2 litre sıvı el sabunu gider olarak kabul ediliyor. Bu durumda her fırın yılda 24 litre sabun harcıyor ki bu yılda 28 bin 512 litre sabunun boşa kullanıldığı anlamına geliyor.
    
     -Günde 26 un fabrikası da boşa çalışmış oluyor-
    
     Bir firmanın Hububat ve Ürünleri Enstitüsü Direktörü ve Okan Üniversitesi Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Hikmet Boyacıoğluna göre ise Türkiyede 700 civarında un fabrikası bulunuyor ve bunların yıllık üretimi yaklaşık 12 milyon tonu buluyor. Ayrıca, ekmekte kullanılan çeşitler ele alındığında 100 kilogram buğdaydan ortalama 75 kilogram un temin ediliyor.
     Bu rakamlara göre, un fabrikalarının günlük ortalama üretimi, homojen bir dağılım olmasa da yaklaşık 47 bin kilogram şeklinde gerçekleşiyor. 50 kiloluk 24 bin 350 çuval un (günde bin 500 ton ekmek israfından), ekmek israfıyla çöpe gittiğine göre toplam 1 milyon 217 bin kilogramdan fazla un boşa harcanmış oluyor. Böylece, günde 26 un fabrikasının her gün çarklarının boşa döndüğü, işçilerin boşuna emek harcadığı ortaya çıkıyor.
    
     -Hububat ambarının üçte biri boşuna üretim yapıyor-
    
     Yıllık ekmek israfı ise 550 bin tonu buluyor. Bunun un karşılığından değeri ise 446 milyon kilograma denk geliyor. Her 100 kilogram buğdaydan 75 kilo un alındığında göre yılda üretilen 600 bin ton (600 milyon kilo) buğday için de çiftçiler, boşuna alın teri akıtmış oluyor.
     Hububat ambarı olarak nitelendirilen Konya Ovasında yılda 7 milyon 795 bin dekar alanda buğday üretimi yapılıyor. Bu durumda da Konyadaki bu alanın üçte birinde, çalışan çiftçilerin üçte biri boşuna alın teri akıtıyor anlamına geliyor.
    
     -Traktörler 5 milyon saat boşuna çalışıyor-
    
     Türkiye Ziraat Odaları Birliğinin maliyet hesaplarına göre Türkiyede dekar başına buğday üretim ortalaması 243 kilogram şeklinde çıkıyor.
     Bu maliyet hesabı, TMOnun israf verileri ışığında incelendiğinde ise 2 milyon 469 bin dekar alan boşuna ekilmiş, sürülmüş, hasat edilmiş anlamına geliyor. Bir traktör ise beygir gücüne, toprak şartlarına göre, ilk sürüm, ikileme, üçleme, ekim, gübreleme, ilaçlama için dekar başına yılda ortalama 13,3 litre yakıt harcıyor. Tarlaların işlenmesi sırasında 2 milyon 469 bin dekar için toplam 32 milyon litre yakıt da boşuna ithal edilmiş oluyor.
     Bir traktörün dekar başına yılda toplam 2 saat çalıştığı kabul edildiğinde ise Türkiyede traktörlerin çöpe giden ekmeklerin üretimi için yaklaşık 5 milyon saat boşuna kontakları açılıyor, lastikleri eskiyor, üzerindeki çiftçi yoruluyor.
     Dekar başına ortalama 7şer kilogram fosfor ve azottan yola çıkıldığında ise yılda toplam 34 milyon 566 bin kilo gübre boşa gidiyor.
     Başbakan Erdoğan, geçen hafta, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının, Ekmek İsrafını Önleme Kampanyasının başlaması dolayısıyla TOBB İkiz Kulelerde düzenlenen törendeki konuşmasında, ülke olarak israf edenlerin değil tasarruf edenlerin yanında bulunmak zorunda olduklarını söylemişti. Erdoğan, TMOnun israf konusunda son derece anlamlı bir araştırma yaptığını, Türkiyedeki durumu ortaya koyduğunu belirterek, şunları kaydetmişti:
     2008 yılında günde 5 milyon ekmek israf edilirken, 2012 yılında bu rakam 6 milyon adete çıkmış durumda. Bunlar gerçekten acı rakamlar, bunlar daha fazla büyümeden mutlaka önlemi alınması gereken rakamlar. Çünkü ekmek israfı sadece ekmek israfı anlamına gelmiyor. Tohum, gübre, mazot, su, tuz, elektrik ve benzeri daha birçok israf da ekmekle gerçekleşmiş oluyor. Bir hesaplamaya göre, 1 kilo ekmek için 1,6 litre su harcanıyor. Buna göre, yılda israf edilen 6 milyon ekmek için maalesef 880 milyar litre su boşa harcanmış oluyor. Tabii bir de ekonomik kaybımız var. Yılda ekonomik olarak söylüyorum, ekmek israfının karşılığı olan 1,5 milyar lira ile 162 bin asgari ücretliye maaş ödenebilir, 500 okul, okul eksiğimiz var ya veya 500 yurt veya 500 kilometre bölünmüş yol yapılabilir. İsraf yoluyla ne yazık ki biz bu ekonomik kaynağı çöpe atmış oluyoruz. Bu noktada milletçe bir öz eleştiri yapmak durumundayız, ekmeği alırken, ekmeği bölerken, ekmeği sofrada, masada öylece bırakırken artık bir değil bin defa düşünmek zorundayız.
    
     Yayıncı: Kamuran Akkuş