KAYSERİ (A.A) - Esma Aygün - Erciyes Üniversitesi Kimya Bölümünde yapılan laboratuvar çalışmaları sonucunda bilim adamları, Türkiyede üretilemeyen saat, cep telefonu ve kameralarda kullanılan düğme (buton) tipi lityum iyon pil üretti.
     Erciyes Üniversitesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şaban Patat, Öğretim Üyesi Dr. Halil Şahan ve bölüm öğrencileri düğme tipi lityum iyon pil projesi hazırladı.
     Proje, Türkiye İhracatçılar Birliğinin düzenlediği Ar-Ge Proje Pazarı yarışmasında birincilik ödülü aldı.
     Erciyes Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şaban Patat AA muhabirine yaptığı açıklamada, uzun yıllar lityum iyon pillerle ilgili çalışmalar yaptıklarını söyledi.
     Lityum iyon pillerin ilk kez 1991 yılında Sony firması tarafından piyasaya sürüldüğünü belirten Patat, günümüzde çeşitli elektrikli cihazlarda, özellikle de cep telefonu ve kameralarda lityum iyon pillerin güç kaynağı olarak kullanıldığını kaydetti.
     Son günlerde elektrikli araçlarda da güç kaynağı olarak lityum iyon pillerin kullanılmaya başlandığına dikkati çeken Patat, 5 yıl içinde elektrikli araçlarda lityum iyon pil kullanılması artacak. Bunları sadece bir pil olarak görmemek lazım, piller eneji depolama aracıdır. Dünyadaki en büyük problemlerden biri enerjinin depolanması dedi.
     Enerjinin depolanmasıyla ilgili çeşitli çalışmalar yapıldığını anlatan Patat, şu bilgileri verdi:
     Güneş sonsuz enerji kaynağı ancak gece ve bulutlu havalarda güneşten yararlanamıyoruz. Güneş enerjisi etkin bir şekilde depolanabilse enerji problemi çözülebilir. Bu alanda yapılan çalışmaların en başında lityum iyon piller geliyor. 1993ten bu yana bu konuyla ilgili çalışıyoruz. Küçük prototipler yapıyoruz. Büyük piller içinde altyapı çalışmalarımız devam ediyor. Lityum iyon piller Türkiyede üretilemiyor. Pillerin üretilmesi için yeterli bilgiye sahibiz, çalışmalarımıza gereken destek verilirse ilk olarak düğme piller olmak üzere lityum iyon pil üretimi yapabiliriz.
    
     -Düğme tipi piller şarj edilebilecek-
    
     Dr. Halil Şahan ise, üniversitede pil üretimi için 10 yıl önce laboratuvar imkanlarının elverişli olmadığını, TÜBİTAK ve üniversitenin proje destekleriyle araştırma laboratuvarını donanımlı hale getirdiklerini söyledi.
     Pil üretmek ve test etmek için 2 adet sızdırmaz deney kabinleri (glove box) olduğunu belirten Şahan, Pilleri sızdırmaz deney kabinlerimizde yapıyoruz. Şu an itibariyle düğme tipi lityum iyon piller yapabiliyoruz. Bunun dışında bu pillerde kullanılan katota aktif maddeyi üretebiliyor, karakterize edebiliyoruz. Amacımız daha uzun süre şarj olabilen, döngü ömrü daha fazla, kapasite kaybı ise daha az olan piller geliştirebilmek. Türkiyede bu konuda çalışan 3-4 araştırma grubu var. En tecrübeli ve altyapısı en müsait olan araştırma grubu biziz. Gereken destek verilirse düğme tipi dışında prizmatik piller de üretebilecek düzeydeyiz, bu bilgiye sahibiz diye konuştu.
    
     -Proje, yarışmalarda 3 ödül aldı-
    
     Ürettikleri düğme tipi lityum iyon pil projesi ile yarışmalara katıldıklarını ve 3 kez ödül aldıklarını anlatan Şahan, şöyle devam etti:
     Son olarak Türkiye İhracatçılar Meclisinin düzenlediği, Ekonomi Bakanlığının destek verdiği yarışmada birinci olduk. Türkiyede bilim insanları bu konuya değer veriyorlar. Destek verilirse elimizden geleni yaparız. Pilin kasası Amerikadan geliyor. Seri üretime geçmek istesek CNC tezgahlarda Kayseri sanayisinde bu kasalar üretilebilir. Paslanmaz çelik olduğu için çok rahat işlenebilir. Şu an piyasada şarj edilemez düğme piller var. Ömrü bittiği zaman atıyorsunuz, bizim yaptıklarımız ise şarj edilebilir piller. Destek verildiği taktirde bu pillerin üretimini Kayseride gerçekleştirebiliriz. Ülkemizde bu pillerin üretimi yok. Bu anlamda yapılacak araştırmalar çok önemli.
     Lityum iyon pillerin enerji yoğunluğunun diğerlerinden daha fazla olduğunu vurgulayan Şahan, Bir şarj edilebilir lityum iyon pil, 3 şarj edilebilir nikel metal hidrür veya nikel kadmiyum pile karşılık geliyor. Lityum iyon pil, cihazın tipine göre fotoğraf makinelerinde, cep telefonu ve kameralarda kullanılabiliyor. Artık günlük hayatın vazgeçilmez enerji depolama sistemleri arasında yer alıyor şeklinde konuştu.
     Yayıncı: Ömer Erim Baştimar