KOCAELİ (A.A) - Şahin Oktay - Bir zamanlar her annenin kızının
çeyizinde olmasını istediği fakat günümüzde artık işlenmeyen kanaviçeler, genç
kızların çeyizlerini modern kumaşların üzerinde yeniden süslüyor.
16. yüzyıldan beri Türk el sanatları içinde önemli bir yeri olan, ait
oldukları yörenin kültürel, sosyal, ekonomik değerlerini üzerinde barındıran ve
hemen her genç kızın mutlaka çeyizinde bulunmasını istediği kanaviçeler, artık
günlük hayatın yoğunluğundan işlemeye zaman olmadığı ya da cesaret edilemediği
için annelerin çeyizlerinden temin ediliyor.
Annelerin sandıklarındaki örtülerden sökülen duygu ve düşüncelerin
anlatıldığı, çoğunlukla çiçek ve kuşlardan oluşan motifler, profesyoneller
tarafından modern kumaşların üzerine monte edilerek yeniden çeyiz sandıklarındaki
yerini alıyor.
İzmitte açtığı dükkanda yaptığı çeyiz eşyalarını satan 50 yaşındaki Sema
Kılıç, AA muhabirine yaptığı açıklamada, çocukluğundan beri evde yaptığı mefruşat
ürünlerini sattığını anlatarak, bu işi profesyonel olarak yapmak için 3 yıl önce
dükkan açtığını söyledi.
Kılıç, kız çocuğunun çok özel olduğunu ve anne babanın kızını koca evine
uğurlarken hazırladığı çeyizin kıza verdikleri değeri anlattığını ifade ederek,
çeyiz verilerek kızın koca evine başı dik gitmesinin sağlandığını kaydetti.
Günümüzde çeyizin şeklinin değiştiğini belirten Kılıç, önceden çeyiz
dendiği zaman sandığa doldurulan kumaş parçalarının akla geldiğini, artık sadece
evde lazım olan ve kullanmak için özel ve güzel şeyler yapıldığını vurguladı.
-Anne sandığındaki eski çeyizler yeniden uyarlanıyor
Kılıç, eskiden salon takımının küçük 24 parçadan şimdi ise en fazla 3
parçadan oluştuğuna dikkati çekerek, Yani ne gerekiyorsa o yapılıyor. Yatak
örtüsü, pike takımları bunlar ihtiyaç olduğu kadar yapılıyor ama özel ve güzel
şeyler yapılıyor. Evde yapılan artık pek beğenilmiyor. Kupürlerle, dantellerle
süslenen eşyalar artık özelliğini yitiriyor. Yaptığımız en güzel şey, eskiden
annenin sandığına koyulmuş çeyizlerindeki kanaviçeleri, dantelleri ve iğne
oyaları yeniden uyarlamak. Artık onlar yeniden çıkıyor. Onları günümüze
uyarlıyoruz, modern bir şekilde yeniden yerleştiriyoruz dedi.
Kılıç, kanaviçenin ince ve çarpı şeklinde işlendiğini kaydederek, İnsanlar
artık bunu yapmaya cesaret edemiyor ya da onu yapmaya vakit bulamıyor. Biz de o
kanaviçeleri günümüze uyarlayarak annenin, anneannenin, babaannenin yatak
takımlarını şimdi yeni evlenenler için yeniden tasarlıyoruz ifadesini kullandı.
Eskiden o kadar yoğun işlemişler ki annenin çeyiziyle bütün çocuklarının
çeyizini yapabiliyoruz, belki de torunlarına kalacak diyen Kılıç, eskiden çeyiz
hazırlamanın sadece nakış işlemek olduğunu söyledi.
-Artık kanaviçe işleyenler çok ender-
Kılıç, şimdi bütün kızların çeyizini annenin çeyizinden çıkartabildiklerini
vurgulayarak, Olan kanaviçeyi getiriyorlar, oradan alıyorum. Kendi ana kumaşını
tamamen iptal edip, sadece motifini başka kumaşlara aktarıyorum. Artık kanaviçe
işleyenler çok ender. Belki köylerde olabilir ama büyük yerlerde onları yapmaya
insanların vakti yok. Unutuldu gibi artık. Artık geçmişe yönelik işlerde çok
fazla rağbet var çünkü yok artık, tarih oldu diyebilirim diye konuştu.
Çeyizleri eskiden annelerin hazırladığını vurgulayan Kılıç, şunları
kaydetti:
Nereye gitse otururken, kalkerken, sabah, akşam ellerinde dantel
örüyorlardı, kanaviçe işliyorlardı. Eskiden anneler ellerinden geldiği kadar,
güçleri yettiği kadar yapıyorlardı. Şimdi bizler devreye girdik. Bizim
yaptıklarımız kişiye özel oluyor. Artık özellikle çalışan kesim, okumuş, kariyer
sahibi olmuş kişiler bunları istemiyorlar ve hazır da beğenmiyorlar. Biz anneler
adına çalışıyoruz.
Yayıncı: Murat Paksoy