DİYARBAKIR (A.A) - Nurten Aslan - Güneydoğu Anadolu Bölgesinde
halk arasında birçok hastalığa iyi geldiğine inanılan kenger bitkisi, köylü
çocukların geçim kaynağı oldu.
Bahar aylarında doğal olarak çıkan ve dikenli, sütlü, otsu bir bitki olan
kengeri toplayan çocuklar, şehirler arası yolda satışını yapıyor. Özellikle
Diyarbakır-Siverek yolu çevresindeki köylerde yaşayan çocuklar, kenger toplamak
için yapılan ve küçük bir kürek görevi yerine getiren demirle taşlık araziden
kenger çıkarıyor. Kenger bitkisini dikenlerinden ayıklayan çocuklar, bunları
şehirler arası yolda satıyor.
Çocuklardan kenger alan vatandaşlar, bu bitkiyi Diyarbakır yemeklerinden
olan meftunede kullanmanın yanı sıra ıspanak gibi yumurtayla kavurma ya da çiğ
olarak da tüketiyor.
Merkeze bağlık Karayakup köyünde oturan 12 yaşındaki Harun Çakırtaş (12),
kenger bitkisini topraktan çıkarmak için özel yapılmış demiri kullandıklarını
anlatarak, topladıkları kengeri dikenlerinden ayıkladıktan sonra poşetleyip
yoldan geçenlere sattıklarını söyledi. Bu işten günlük 30 lira kazandığını
belirten Çakırtaş, Sabah okula gidiyorum. Daha sonra köyden çocuklarla kenger
topluyoruz. Köyümüzde 50 çocuk bu işi yapıyor. İlkbahar aylarında kenger
sayesinde geçimimizi sağlıyoruz dedi.
Nedim Çeliktepe (17) de, mart, nisan ve mayıs aylarında kengeri
topladıklarını, taşların arasında topladıkları kengerin satışı sayesinde
ailelerinin geçimine katkı sağladıklarını ifade etti.
-Enginarın atası-
Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Vedat
Pirinç, birçok ülkede doğal olarak yetişen kengerin, Türkiyede Akdeniz, Doğu
Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yetiştiğini söyledi.
Kenger bitkisinin enginarın atası olarak bilindiğini ifade eden Pirinç,
şöyle konuştu:
Birçok yerde doğal olarak çıkan kenger bitkisi bölgemizde rağbet görüyor.
Kenger, enginarın atası olarak biliniyor. Halk arasında birçok hastalığa iyi
geldiğine inanılıyor. Volkanik dağların olduğu ve taşlık alanlarda çıkan kengerin
halk arasında safra kesesine, kalp damarlarına, böbrek taşının düşürülmesine,
mide ağrısı, hazımsızlığa ve diş temizlemeye iyi geldiği söyleniyor.
Kendiliğinden çıkan kenger bitkisi farklı isimlerle de biliniyor. Örneğin
Antalyada kangar deniliyor.
-Kenger sakızı beğeniliyor-
Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürü Mehmet Ali Koçkaya ise Diyarbakırın bir
çok tıbbi aromatik bitkiyi dağ, yayla ve meralarında barındırdığını, bunlardan
birinin de kenger olduğunu belirtti.
Kengerin 70-80 santimetreye kadar boylanabilen, dikenli, sütlü ve otsu bir
bitki olduğunu anlatan Koçkaya, sakız otu ismiyle de bilinen kenger otunun
köklerinden kenger sakızının elde edildiğini bildirdi. Kengerin mart, nisan ve
mayıs aylarında çiçek açan, tüylü, yaprakları derimsi, gövdesinin de sapsız
olduğunu anlatan Koçkaya, bahar aylarında kırlardan ve dağlardan toplanan
kengerin çeşitli şekillerde değerlendirildiğini söyledi.
Meftune yemeğinde kullanıldığını ayrıca ıspanak gibi yumurtayla kavurma ve
çiğ yenerek de tüketildiğini dile getiren Koçkaya, Halk arasında, antioksidan
etkileri ile cilt ve prostat kanserine karşı koruyucu olduğu, sinirleri
güçlendirdiği, migrene karşı iyi geldiği ve iyi bir kan temizleyici olduğu inancı
yaygındır. Ayrıca kenger köklerinden elde edilen kenger sakızı da talep
ediliyor diye konuştu.
(NUR-İC)