TOKAT (A.A) - Ekber Türkoğlu - Tokattaki Komana Antik Kentinde
Roma ve Helenistik döneme ait izlerin bulunması amacıyla yürütülen kazı
çalışmalarında açığa çıkarılan tüm yapı birimleri bir arada değerlendirildiğinde,
Hamamtepenin özellikle Ortaçağ Anadolusunda sıklıkla görülen bir kırsal
yerleşim kalesi olabileceği bildirildi.
Komana Antik Kentinde ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yerleşik Arkeolojisi Anabilim
Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Burcu Erciyas başkanlığında yürütülen kazı
çalışmalarının bu yılki bölümü tamamlandı. Erciyas, AA muhabirine yaptığı
açıklamada, Komana Antik Kentinde bu yıl Hamamtepe bölgesinde çalıştıklarını
söyledi.
Bu yılki kazı çalışmalarında, Hamamtepenin tepe noktasındaki büyük yapı
kompleksinin geniş alana dağılımını anlamaya çalıştıklarını ifade eden Erciyas,
Bu doğrultuda yaklaşık 280 metrekarelik alan, kazılar neticesinde açığa
çıkarıldı. Bu alanda evsel mekanların, üretim alanları olabilecek yapı
kalıntılarının devam ettiği görüldü. Bu evsel mekanların kullanımlarına yönelik
daha ayrıntılı bilgi elde etmek amacıyla açığa çıkarılan mekanlardan sistematik
olarak toprak örneklemesi yapıldı. Mikroarkeoloji verisi elde etmek amacıyla
yapılan bu örneklem çalışmasının sonuçları için laboratuvar değerlendirmesi
ODTÜde devam etmektedir diye konuştu.
Kazılar neticesinde pişmiş topraktan yapılmış çok sayıda ocağın açığa
çıkarıldığını belirten Erciyas, şunları kaydetti:
Bu ocaklar hem üretime hem de evsel yapı kalıntılarına işaret etmektedir.
Elde edilen seramik fonksiyon ve teknik açıdan oldukça çeşitlidir. Birçok tüme
yakın kap bulunmuştur. Ayrıca kilise malzemesi olarak değerlendirilebilecek avize
parçaları, haç parçaları, rölikerler, buluntular arasındadır. Bunlar haricinde
dokuma faaliyetlerinde kullanılmış çeşitli kemik alet parçaları, iğneler,
ağırşaklar da kazılar neticesinde elde edildi. Metal ve seramik buluntularımız
zamansal olarak eş değerlik göstermekte ve mekanların kullanım zamanları kabaca
9-11. yüzyıl arasına tarihlemektedir. Tepe üzerindeki bir diğer çalışma
alanımızsa tepeyi çevreleyen sur duvarıdır. Bundan önceki çalışma sezonlarında
sur duvarının yapısal özellikleri ve kullanım evreleriyle ilgili ayrıntılı bilgi
edinilmişti.
Bu sezonki çalışmalarında, sur duvarın içinde kalan kısımda doğuya doğru
evsel üretim alanlarının devam ettiğinin görüldüğünü aktaran Burcu Erciyas,
Çalışma alanının sura yakın olan kısmında ise çok sayıda mezarla
karşılaşılmıştır. Gömü yönleri ve mezar buluntuları neticesinde bu mezarların
Bizans dönemine, yani tepenin bir önceki evresine ait olduğu var sayılmıştır. Bu
varsayımdaki en önemli etken mezarların yapı kalıntılarının hemen altında
bulunmasıdır. Tepeyi çepeçevre çevreleyen sur duvarı ve şu ana kadar açığa
çıkarılan tüm yapı birimleri bir arada değerlendirildiğinde, Hamamtepenin
özellikle Ortaçağ Anadolusunda sıklıkla görülen bir kırsal yerleşim kalesi
olabileceği düşünülmekte ifadelerini kullandı.
Doç. Dr. Erciyas, kazı çalışmaları hakkında şu bilgileri verdi:
Bu sene diğer çalışma alanımız Roma dönemi havuz veya çeşme yapısında da
çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Önceki yıllarda yaptığımız çalışmalar
neticesinde bu yapıya su sağlayan künk (pişmiş toprak veya betondan yapılan
dairesel kesitli su borusu) sıralarından bir kısmını ortaya çıkarmıştık ve suyun
geliş yönü tahliyesi hakkında bilgi sahibi olunmuştu. Bu sene söz konusu yapının
gelecek yıl yapılması planlanan restorasyon çalışmasına hazırlık amacıyla yapı
taşlarının vaziyet durumları belgelenmiştir. Önümüzdeki çalışma sezonunda yapının
ayağa kaldırılması yönünde çalışmalara başlanacaktır.
-Komana Antik Kenti-
Mitridat Krallığının yönetiminde önemli bir kültür merkezi olan ve Roma
İmparatorluğu döneminde de özerkliğini koruyan Komana Antik Kentinin, tarihte,
Anadolu tanrısı Maya adanmış kutsal alan olduğu belirtiliyor.
Aynı zamanda çevre bölgeler için ticaret merkezi görevi gördüğü ifade edilen
kentin, o dönemde kutsal alanda düzenlenen festivaller, zengin pazar yeri ve
çevresindeki verimli arazisiyle Anadolunun her tarafından ziyaretçi aldığı
kaydediliyor.
ODTÜ ve TÜBİTAK tarafından da desteklenen Komana Pontika Arkeolojik
Araştırma Projesi, Orta Karadeniz Bölgesinin klasik çağ kenti Komananın
konumunu belirlemek ve kentsel dokusunu anlamak amacıyla 2004 yılında
başlatılmıştı. Gümenek Hamamtepe bölgesinde yüzey araştırmalarının ardından antik
kentin gün yüzüne çıkartılması için kazılara başlanmıştı.
Yayıncı: Ahmet Ekici