TRABZON (A.A) - Trabzon Halk Sağlığı Müdürü Köksal Hamzaoğlu,
karbonmonoksitle meydana gelen zehirlenmelerde kısa süre içerisinde tıbbi
müdahale yapılmazsa zehirlenmelerin ölümle sonuçlanabileceğini bildirdi.
Hamzaoğlu, yaptığı yazılı açıklamada, Türkiyede bilgisizlik, yanlış
kullanım ve ihmal yüzünden soba, şofben, baca zehirlenmelerinin hemen her yıl kış
aylarında özellikle alçak basınçlı havalarda tehlikeli boyutlara ulaştığını
belirtti.
Lodos nedeniyle her yıl onlarca kişinin özellikle sobadan sızan
karbonmonoksit gazı ile zehirlendiğini ifade eden Hamzaoğlu, şöyle devam etti:
Karbonmonoksit, renksiz, kokusuz, yanıcı ve zehirli bir gazdır. Vücuda
solunum yolu ile girer ve doğrudan kana geçerek oksijen alımını engeller,
zehirlenme ve ölüme neden olur. Karbonmonoksit zehirlenmeleri sıklıkla, kapalı
ortamlarda açık ocaklar, bacası çekmeyen soba, şofben, bacasız gaz sobalarında
yakıtın iyi yanmaması nedeni ile meydana gelir. Karbonmonoksitle meydana gelen
zehirlenmelerde kısa süre içerisinde tıbbi müdahale yapılmazsa zehirlenmeler
ölümle sonuçlanabilir.
Kullanılan her türlü ısıtma cihazının kalite belgesine sahip olup
olmadığına, garantilerine ve garanti sürelerine dikkat edilmesi gerektiğine
dikkati çeken Hamzaoğlu, şunları kaydetti:
Kullanılan yakıtın standartlara uygunluğu kontrol edilmeli, izin belgesi
olmayan satıcılardan kömür alınmamalı, aşırı doldurulan sobanın duman yolu
daralacağı, soba içinde düzensiz ısı dağılımı nedeniyle de baca çekişi
zayıflayacağı için soba yakılırken aşırı doldurulmamasına dikkat edilmeli,
sönmekte olan sobaya asla tutuşması güç yakıtlar konulmamalı, yakıt yavaş yavaş
ilave edilmeli, yatmadan önce sobaya kesinlikle yakıt konulmamalı, iyi ısınmayan
ve alttan yakılan kömür sobalarında karbonmonoksit zehirlenmesi riski
artacağından soba tutuşturulurken yakıntın üstten yanması sağlanmalı, özellikle
alçak basınçlı lodoslu havalarda ölüm olaylarında artış görüldüğü için eğer
bacalar standartlara uygun değilse, alçak basınçlı havalarda soba yakılmamalı,
yakılması zorunlu ise gece yatarken mutlaka tam olarak söndürülmeli, soba
borularının birbiriyle birleştirilmesinde hava ve baca gazı sızdırmazlığı
sağlanmalı, sobanın bulunduğu yer sürekli havalandırılmalı, bacalar standartlara
uygun ve yalıtımlı olmalı, düzenli olarak temizletilmeli, dumanın geri tepmesini
önlemek için bacaların en üst noktasının çatının en üst noktasından 1 metre daha
yüksekte olması sağlanmalı ve baca şapkası mutlaka takılmalı, binaların
yangından korunması yönündeki mevzuat hükümlerine uyulmasına özen
gösterilmelidir.
Hamzaoğlu, şofbenin mutlaka bacaya bağlanması, baca bağlantısı olmayan
şofbenin asla çalıştırılmamalı gerektiğini kaydederek, şöyle devam etti:
Şofben zehirlenmeleri genellikle gaz kaçaklarından değil, yeterli
havalandırma yapılmayan yerlerde oksijen oranının düşmesi ve karbonmonoksit
oranının yükselmesiyle gerçekleştiği için, şofbenin kullanıldığı yere sürekli
temiz hava girmesi sağlanmalıdır. Bacalar yatak odalarından, merdiven
sahanlığından, bina girişlerinden, havalandırma boşluklarından, çatı arasından,
banyo ve tuvaletten geçirilmemelidir. Şofbende gaz kaçağı hissedildiğinde
öncelikle gaz vanası ve tüp dedantörü kapatılmalı, elektrik düğmeleri açılmamalı,
açıksa hemen kapatılmalı, kibrit-çakmak gibi alev ve kıvılcım çıkartabilecek
hiçbir işlem yapılmamalı, pencereler karşılıklı açılarak ortam havalandırılmalı,
hızla gaz şirketi yetkilisi veya şofben servisi aranmalıdır.
Hamzaoğlu, lodos esintisinin etkili olduğu süre boyunca gerekmedikçe soba
yakılmaması gerektiğini de kaydetti.
Muhabir: Asena Akçay
Yayıncı: Murat Kaban