TRABZON (A.A) - Meltem Yılmaz - Çevresel faktörler, hormon ve tarım içerikli ilaçlar, deterjanlar, boyalar, bazı kozmetik ürünler, ıslak mendiller, biberonlar, plastik içeren gıda ambalajları ile oyuncaklar gibi endokrin bozucuların ergenlik ile büyümeyi olumsuz etkilediği bildirildi.
     Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Gülay Karagüzel, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ergenlik yaşının kızlarda 9-11, erkeklerde ise 10-12 yaşlarında başladığını söyledi.
     Kızlarda 8, erkeklerde 9 yaşından önce başlayan ergenliğe erken ergenlik denildiğini belirten Karagüzel,Ergenlik başlama yaşının erkene kayması ve tamamlanma süresinin uzamasında çevresel faktörlerin, özellikle endokrin bozucuların etkisine yönelik bulgular var dedi.
     Endokrin bozucuların, hormonal sistemin gelişimi ve fonksiyonunu değiştiren, bozan maddeler olduğunu ifade eden Karagüzel, şunları söyledi:
     Bu maddeler doğal veya yapay olabilir. Özellikle soya gibi fitoöstrojen içeren maddeler doğal endokrin bozuculardır. Başlıca yapay endokrin bozucular ise bazı hormon içerikli ilaçlar, tarım ilaçları, pestisidler (DDT), herbisidler, bitki büyümesini düzenleyen hormonlar, endüstriyel maddeler, deterjanlar, boyalar, bazı kozmetik ürünler, ıslak mendiller, biberonlar, yardımcı tekstil maddeleri, özellikle plastik içeren gıda ambalajları, oyuncaklardır.
    
     -Endokrin bozucuların etkileri nesiller boyu sürebilir-
    
     Karagüzel, endokrin bozucuların vücutta başta üreme sistemi olmak üzere bir çok organ üzerinde olumsuz etkisi olduğuna dikkati çekerek şöyle devam etti:
     İnsan organizması, özellikle gebelik döneminde anne karnındaki fetüs ile ilk 1 yaş ve ergenlik döneminde endokrin bozuculara daha hassastır. Endokrin bozucuların etkileri nesiller boyu sürebiliyor ve kız ile erkek çocuklarda farklılık gösterebiliyor. Kız çocuklarındaki etkileri, cinsel farklılaşma bozukluğu, genital anormallikler, erken meme gelişimi, erken ergenlik veya geç ergenlik, adet gecikmesi, genital sistem kanserleri, erkek çocuklardaki etkileri ise cinsel farklılaşma bozuklukları, inmemiş testis, memelerde büyüme, erken ergenlik veya geç ergenlik, sperm sayısında azalma, genital sistem kanserleri şeklinde karşımıza çıkabilir. Ayrıca, endokrin bozucular vücuttaki diğer sistemleri de etkileyerek gelişme bozukluğu yapabilir.
    
     -Plastik ambalajlara dikkat edilmeli
    
     Prof. Dr. Gülay Karagüzel, plastik ambalajlardaki numaralara dikkat edilmesi gerektiğini belirterek, Bütün kullandığımız plastik eşyaların altında üçgen işareti var. Üçgenin içerisinde de numaralar yazılı. Bu numaralar da bizim için yararlı mı değil mi onu gösterir. Bu yüzden bu numaralara dikkat etmemiz gerekiyor. 3, 6 ve 7 ile numaralandırılmış plastiklerden uzak durulmalıdır. Sağlık açısından risk taşırlar dedi.
     Ergenlik bozukluğu yaşanmaması ve büyümenin olumsuz etkilenmemesi için başta plastikler olmak üzere bazı malzemelerin yapımında kullanılan kimyasal madde olan BPAya da dikkat edilmesi gerektiğini ifade eden Karagüzel, şunları ifade etti:
     BPA ile astarlanmış konserve içindeki gıdalar, plastik oyuncaklar, BPA yüzde 0 ibaresi bulunmayan biberonlar kullanılmamalıdır. Taze yiyecekler tercih edilerek ambalajsız su ve yiyecek tercih edilmelidir. Bir şeyler yemeden önce ve ambalajla temastan sonra ellerin yıkanması, plastik gereçler yerine paslanmaz çelik çatal, kaşık tercih edilmelidir. Plastik maddelere sarılı saklanan ürünlerin mikrodalga fırında ısıtılmaması, plastik şişelerdeki anne sütü ve mamaların mikrodalga ile temasının engellenmesi, seramik kapların tercih edilmesi gerekir.
    
     Yayıncı: Murat Kaban