KARS (A.A) - Ercüment Daşdalen - Hüseyin Demirci - Türkiye-Ermenistan sınırında yedi kat yerin altındaki medeniyetler şehri Anideki ören yerleri ilk defa uygulanacak imar planı ve çevre düzenlemesi çalışmalarıyla turizme kazandırılacak.
     Kars Kültür ve Turizm Müdürü Hakan Doğanay, yedi kat yerin altında bulunan Ani harabelerinde yapılacak çalışmalarla, ören yerinin gün yüzüne çıkarılarak, geçmişe belge, geleceğe de ışık olacağına inandıklarını söyledi.
     Ani ören yerinin Türkiye-Ermenistan sınırında bulunan bir ticaret kenti olduğunu ifade eden Doğanay, 78 hektar alana kurulu ören yerinin, 4 bin 500 metre uzunluğunda surlarla çevrili olduğunu, içerisinde han, hamam, cami, kilise, katedral bulunduğunu söyledi.
     Üzerinde Orta Çağ yapı kalıntısı olan Aninin İpek Yolu kenti olduğunu, deniz İpek Yolu bulunana kadar Anadoludan Kafkaslara, Kafkaslardan Anadoluya girişteki ilk kapısı olduğunu anlatan Doğanay, bu nedenle şehrin her zaman önemini koruduğunu belirterek, şöyle devam etti:
     Deniz İpek Yolu bulununca biraz önemini yitirdi. Zaman içerisinde olan depremlerden dolayı da yıkıldı. Ani harabelerinde 1965-1966 yıllarında Kemal Balkan adlı profesör tarafından ilk kazı çalışması başlatıldı. Daha sonra kazı çalışmalarına bir süre ara verildikten sonra 1989-2005 yılları arasında kazı ve temizlik çalışması yapıldı. 2005-2009 yılları arasında kazı çalışmalarına ara verildi. 2012 yılının Haziran ayının başında müze müdürlüğümüz bünyesinde ve başkanlığında restorasyonu yapılan Keçel Kilisesi etrafında alan kazısı ve dolgu temizliği yapıldı. Polatoğlu Kilisesinin dolgu temizliği yapıldı. Kazı çalışmalarında çıkan materyaller vazo, seramik, insan kemiği parçaları envantere alındı, depomuza konuldu. Daha sonra bu eserler Müze müdürlüğü bünyesine alınacak.
    
     -Anide 2013 yılında en büyük kazı çalışması yapılması planlanıyor-
    
     Doğanay, Ani harabelerinde 2013 yılında en büyük kazı çalışmasının yapılmasının planlandığını belirterek, Pamukkale Üniversitesinden öğretim görevlilerinin kazı başkanlığına talip olduklarını, bakanlıklarıyla görüştüklerini söyledi.
     Yerin yedi kat altında olan medeniyetler şehri Aniye bakanlıklarının özel önem verdiğini ifade eden Doğanay, Türkiyenin topyekun kültürel anlamda ayağa kalkması bu işlerin heyecanla görülmesine bağlı. Biz de heyecanımızı yitirmeden çalışmaları günlük takip ediyoruz. Anide 2007-2009 yılları arasında konservasyon çalışması yapılan resimli kilise ve Ebul Menuçher camisi var. Bunları olduğu gibi koruma ve daha sonra restore etmek üzere bırakma şeklinde konservasyon çalışmaları bitti dedi.
     Doğanay, ören yeri için 2 uygulama, 3 proje çalışması bulunduğuna dikkati çekerek, bu çalışmaların 2013 yılı içerisinde bitirilmesini beklediklerini söyledi. Anide uygulanacak bu çalışmaların Türkiyedeki ilk kez yapılan önemli bir çalışma olduğuna dikkati çeken Doğanay, şöyle konuştu:
     Bu çalışma Ani alan yönetimi ve Ani çevre düzenlemesi hali hazır haritası. Türkiyede hali hazır haritası ve çevre düzenlemesi yapılan ilk ören yeri Karstaki Ani ören yeridir. Anide bundan sonra yapılacak çalışmalar imar planı, çevre düzenlemesi ve hali hazır harita doğrultusunda yapılacaktır. Yani planlı ve programlı şekilde yapılacaktır.
    
     -Ani Ören yeri, Dünya Kültür Mirası Listesine aday-
    
     Doğanay, Kültür ve Turizm Bakanlığının başvurusuyla Ani ören yerinin Dünya Kültür Mirası Listesine aday olduğuna işaret ederek, Ani bölge için bir destinasyondur. Bölgenin olmazsa olmazıdır. Aniyi tanıtırken diyoruz ki Ani bir dünyadır, ama dünya bir Ani değildir. Bu cümleyi biz Anide bütün dünya medeniyetleri yaşadığı için kuruyoruz dedi.
     Aninin bir ticaret kenti olduğu için bir hat üzerinde 4 dinin motifi olduğunu belirten Doğanay, şunları kaydetti:
     Ani tam bir evrensel dinler şehridir. Her milletten, her kültürden, her ırktan yaşayan insanlar olduğu için Aniye biz dünya şehri diyoruz. Bu dünya şehrini bir an önce ayağa kaldırıp, dünyaya mal etmek lazım. Çalışmalarımız planlı ve programlı gidiyor. 2011 yılında Aniyi bilet alarak ziyaret eden kişi sayısı 21 bin 460. Bu sayının yüzde 60ı yabancı, yüzde 40ı yerli. Demek ki Aniye yabancı turist açısından bir ilgi var. Biz bu ilgiyi de Aninin bir dünya şehri olmasına bağlıyoruz. Türkiyenin tamamı bir kültür müzesi ve her tarafından fışkıran tarihi kent kültür birikimleri olduğu için biraz yavaş ilerliyoruz. Ülkemizin her tarafı bir açık hava müzesi. Bölge turizmde hak ettiği yeri almaya başlıyor, önem kazanıyor, kültür turları ve kültür rotaları Kars üzerinden yapılıyor. Onun için çalışmalarımız biraz daha hızlı ve ilkeli şekilde devam edecektir. Karsı ve Aniyi çok güzel günlerin beklediğine inanarak çalışmalarımızı bu doğrultuda yapmaya çalışıyoruz.
    
     Yayıncı: Emine Konuk