DİYARBAKIR (A.A) - Özgür Ayaydın - Hava katmanları arasındaki
basınç değişiminin çok ani olduğu durumlarda yaşanan ve 28 meteorolojik afetten
birisi olduğu belirtilen hortum, Türkiyede de can ve mal kaybına neden oluyor.
Dar bir alandaki ani basınç değişikliği sonucu meydana gelen, can ve mal
güvenliği için önemli tehlikeler oluşturan hortum, son yıllarda Türkiyede daha
sık görülmeye başlandı. 2004 yılında Ankara Çubukta 3, geçen yıl Elazığ Madende
6, dün Mersin Tarsusta ve 4 gün önce de Mardin Kızıltepede 1er kişinin ölümüne
neden hortumlar, bu yerlerde 34 kişinin de yaralanmasına yol açtı. Geçen 2 yıl
içerisinde Antalyadaki seralara büyük zarar veren ve geçen hafta da Muş
Vartodaki 22 evde hasara sebep olan hortumla ilgili, artık Meteoroloji Genel
Müdürlüğü de uyarılarda bulunuyor.
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Afet Yönetimi Araştırma ve Uygulama
Merkezi Müdürü Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu AA muhabirine, hortumun, Türkiye dahil
dünyanın her tarafında oluşabilen, can ve mal güvenliği için önemli tehlikeler
oluşturan 28 meteorolojik afetten birisi olduğunu söyledi.
ABDde her yıl ortalama 700 hortum oluştuğunu ve yaklaşık 100 kişinin
ölümüne neden olan hortumların, sadece ABDye özgü bir atmosfer olayı olmadığını
kaydeden Prof. Dr. Kadıoğlu, Türkiyede de zaman zaman hortum oluştuğunu
kaydetti. Kadıoğlu, hava katmanları arasındaki basınç değişiminin çok ani olduğu
durumlarda yaşanan hortumun, girdap şeklindeki çok şiddetli rüzgar olduğunu ifade
ederek, bazılarının birkaç kilometre öteden duyulabilen tren sesine benzer büyük
gürültü çıkardığını belirtti.
-"Hortum, seyredilecek bir şey değil"-
"Türkiyede hortumların gelecekte neden olacağı can kaybı ve maddi hasar,
artan nüfus ve şehirleşmeyle daha da büyüyecek" diyen Kadıoğlu, bu nedenle
hortumdan korunma yollarının öğretilmesi gerektiğini dile getirdi.
Kadıoğlu, çok eskiden beri Türkiyede hortum oluştuğunu ancak bunların kayıt
edilmediği için bilinmediğini ifade ederek, şöyle konuştu:
"Ülkemizde hortum olamayacağına ilişkin çok yanlış bir kanı var. Her bölgede
hortum görülebilir. Geçmişte yaşanan hortumlar yerleşim biriminde olmadığı için
kayıt edilmiyordu. Nüfus artışı, yerleşim birimlerinin büyümesi ve meteorolojik
raporlamadaki gelişmeler sayesinde artık kayıt edilebiliyor. Küresel iklim
değişikliği, meteorolojik afetlerin sayısını 3 kat artırdı. Hortum da
meteorolojik bir afettir. Ancak bu konuda eğitim yetersiz olduğu için vatandaş
bilmiyor. Vatandaş hortumu oturup seyrediyor. Oysa hortum, seyredilecek bir şey
değil. Hortum yaşandığı an, penceresi olmayan yerlere gitmek gerek. Genelde
düzlüklerde olacağına inanırdık. Ancak zaman zaman dağlık kesimlerde de
olabiliyor. Can ve mal kaybına yol açan her şey afettir."
-"Okul ve kışlada hortum eğitimi verilmeli"-
Saatte yüzlerce kilometre hız yapabilecek kadar güçlü olan hortumların
içindeki yatay rüzgarların arabaları, ağaçları, evleri bile yıkabildiğini dikey
akımların ise yıkılanları havaya uçurduğuna işaret eden Kadıoğlu, "Hortumun
savurduğu maddeler çok hızlı hareket ettiği için şarapnel gibi insanları
öldürebilir. Bu nedenle okullarda ve kışlalarda hortum eğitimi verilmeli. Öğrenci
ve askerler, hortum konusunda bilgilendirilerek korunma yöntemleri anlatılmalı"
ifadesini kullandı.
Yayıncı: İrfan Cemiloğlu