ÇORUM (A.A) - Gazi Nogay - Eski takvimlere göre yılın ve baharın
ilk günü sayılan 21 Marta rastlayan nevruzun, 4 bin 500 yıl önce Mezopotamyada
Sümerler tarafından kutlanmaya başladığı belirtiliyor.
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim
Üyesi ve Alacahöyük Kazı Başkanı Prof. Dr. Aykut Çınaroğlu, AA muhabirine yaptığı
açıklamada, doğa ve çevrenin uyanışının kutlandığı nevruzun, Anadoluda ve Türk
kültürünün yayıldığı bölgelerde son derece köklü ve zengin bir geçmişe sahip
olduğunu söyledi.
Özü itibarıyla, baharın gelişinin kutlandığı ve coşkuyla karşılandığı
gün olan nevruzun, ilk kez 4 bin 500 yıl önce Mezopotamyada Sümerler
tarafından kutlandığının bilindiğini anlatan Çınaroğlu, şöyle devam etti:
Orta Asyadan Balkanlardaki uluslara kadar çok geniş bir bölgede yerel
renk ve inançlarla kutlanan nevruz, her ulusun, kültür değerleriyle özdeşleştirip
sembolleştirdiği bir gündür. Kültürümüzde de geniş yer edinen ve her yıl 21
Martta çeşitli etkinliklerle kutlanan nevruzun, ilk olarak Mezopotamyada
Sümerler tarafından kutlandığı bilinmekte. Yazılı kaynaklara göre günümüzden 4
bin 500 yıl önce başlayan bu gelenek, Hititler tarafından da benimsenerek
antahşum adında birkaç gün süren şölenle kutlanırmış.
-Şöleni kral yönetiyor ve baş tanrıya sunum yapıyor-
Çınaroğlu, Hititlerdeki nevruzun, bir çiçeğin yeryüzüne çıkışı ve baharın
gelişi olarak kutlandığını belirterek, Antahşum bir bitki adı. Bu bitkinin de
çok büyük bir olasılıkla safran olduğu tahmin ediliyor. Biz nasıl çiğdemlerin
çıkmasını baharın gelişiyle benimsiyorsak, Hititler de antahşumun çıkmasını
baharın müjdecisi olarak benimsemiş dedi.
Hititlerin de baharın gelişini simgeleyen dönemde etkinlikler yaptığını dile
getiren Çınaroğlu, şunları kaydetti:
Etkinliklerin en büyüğü, bugünkü Alacahöyük beldesi, medeniyetin kült
merkezlerinden Arinnada yapılırmış. Medeniyetin başkenti Hattuşada (Boğazkale)
bulunan kral da birkaç günlüğüne Arinnaya gelerek festival havasındaki
etkinlikleri idare eder, baş tanrıçaya sunum yaparmış. Törenlerde yemekler
yapılır, cambazlar akrobasi gösterileri sunarmış. Günümüzdeki kutlamalarda bir
gelenek olan nevruz ateşinin üzerinden atlanmasının, o dönemde Hititler
tarafından yapıldığını gösteren bir kaynak ise henüz yok.
Prof. Dr. Çınaroğlu, o dönem erkek ve kadınların eşlerini bu törenlerde
seçtiğini ifade ederek, Bu bilgilerin tümü, Hitit çivi yazılı tabletlerde
anlatılıyor diye konuştu.
Yayıncı: Orhan Topal