TRABZON (A.A) - Zafer Sel - Sigarayı bırakan kişilerde yaklaşık
3 hafta süren huzursuzluk, uykusuzluk, uykuya eğilim, sinirlenme, aşırı tepki
verme, konsantrasyon güçlüğü gibi sorunlar yaşanabiliyor.
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Farabi Hastanesi Başhekimi ve Akciğer
Sağlığı ve Yoğun Bakım Derneği Başkanı Prof. Dr. Tevfik Özlü, AA muhabirine
yaptığı açıklamada, sigara tiryakiliğinin en öldürücü toplumsal zehirlenme olayı
olduğunu ifade etti.
Sigara dumanının 4 binden fazla zehirli, tahriş edici ve kansere yol açan
kimyasal madde içerdiğine dikkati çeken Özlü, Bu kadar maddenin yanı sıra
tütündeki nikotin, ciddi bağımlılık yapma özelliğine sahiptir. Nikotinin meydana
getirdiği bağımlılık nedeniyle diğer kimyasal maddeler de vücuda alınmış olur.
Nikotin çok güçlü psikoaktif yani psikolojik uyarıcı ajandır dedi.
Sigaranın bağımlılık ortaya çıkarma özelliği açısından eroin, kokain ve
alkolden hiç farkı olmadığını kaydeden Özlü, şöyle devam etti:
Sigarayı ilk kez deneyen her 3 kişiden 1i tek bir sigara ile bağımlı hale
gelebilir. Bir sigara içildiğinde ortalama 10 saniye gibi kısa sürede yanaktan
emilen nikotin beyne ulaşır ve eroin, kokain gibi maddelerin etkilediği merkezi
uyararak bazı hormonların salınmasına neden olur. Bu da zevk alma, gevşeme,
sakinleşme, konsantrasyon artışı gibi değişikliklerin ortaya çıkmasını sağlar.
Ödül gibi gelen bu değişikliklerin devam etmesi için vücudunuz daha çok nikotin
istemeye başlar. İçtiğiniz sigaranın sayısı giderek artar. Çünkü nikotinin
meydana getirdiği etkilere karşı vücutta tolerans gelişir. Vücuttaki nikotin
miktarı arttıkça etkisi azalır, ödül gibi gelen değişikliklerin devamını sağlamak
için nikotin miktarının da artması gerekir. Artık vücudunuz bu maddeyi almak
zorundadır.
-Yoksunluk belirtileri her 3 kişiden 2sinde görülebilir-
Özlü, nikotinin psikolojik bağımlılık yapmasının yanı sıra fiziksel
bağımlılık da yaptığına da işaret ederek, şunları söyledi:
Sigara içilmediğinde vücuttaki nikotin miktarı azalır ve vücut bunun
yoksunluğunu duymaya başlar. Yaklaşık 3 hafta süren huzursuzluk, uykusuzluk,
bazen uykuya eğilim, sinirlenme, aşırı tepki verme, bazen kabızlık, konsantrasyon
güçlüğü gibi sorunlar yaşanabilir. Bu yoksunluk belirtileri her 3 kişiden 2sinde
görülebilir, şiddeti kişiden kişiye değişir. Bu dönem aynı zamanda sigara içme
isteğinin en yoğun olduğu dönemdir ve genellikle kişi en çok bu dönemde
zorlandığı için sigaraya yeniden başlar. Öte yandan sigara içenlerde ödül gibi
hissedilen değişikliklerin devamını sağlamak için tekrarlanan sigara içme eylemi
zamanla alışkanlık halini almıştır ve kişi çoğu kez farkında olmadan, nikotin
ihtiyacı yokken bile sigara yakıp içmeye başlamıştır. Ayrıca bu sık tekrarlanan
sigara içme eylemi, günlük hayatındaki pek çok faaliyeti ile
ilişkilendirilmiştir. Dolayısıyla sigarayı bırakmaya çalışırken günlük
hayatındaki pek çok şey kişiye sigarayı hatırlatacak ve istek uyandıracaktır.
Sigara bırakıldığında 2-3 hafta süren fiziksel yoksunluk belirtilerinin yanı
sıra günlük hayatta sigarayı çağrıştıran unsurların kişileri zorlayacağını
kaydeden Özlü, Bu durum fiziksel yoksunluk belirtileri ortadan kalktıktan sonra
da kendini hissettirecektir. Sigarayı bırakmayı deneyen kişiyi erken dönemde daha
çok yoksunluk belirtileri zorlarken, bu dönemden sonra psikolojik bağımlılığın
getirdiği alışkanlıklar nispeten ön plana çıkmaktadır. O halde sigarayı bırakacak
kişinin bu sorunları tanıması ve nasıl çözeceğini öğrenmesi gerekecektir.
Unutulmaması gereken püf noktası ise sigarayı bırakmaya çalışan kişinin
zorlanması, nikotin bağımlılığının beklenen bir sonucudur. Kişilik yapısıyla
ilişkisi yoktur. Dolayısıyla zorlanmak ya da bırakmayı deneyip tekrar başlamak
iradesizlik anlamına gelmemelidir. Sigara bırakma çabası içindeyken kendinizi
yargılamadan ve suçlamadan mücadele etmelisiniz. Bu süreci kronik tekrarlama
eğilimi olan bir hastalıktan iyileşmeye çalışmak olarak benimsemeniz çabanızı
kolaylaştıracaktır diye konuştu.
-Bırakma denemeniz sırasında başarısızlık olursa asla kendinize güveninizi
yitirmeyin-
Sigarayı bırakamayacağı düşüncesinin insanların çabalarını olumsuz
etkileyeceğini dile getiren Özlü, Bir bağımlılıktan kurtulmaya çalışacağınızı
düşünün ve karamsarlığa izin vermeyin. Bırakmak için kendinize bir gün belirleyin
ve kararlı olun, ertelemeyin. Sigarayı bırakmayı isteme nedenlerinizi yazın, her
zaman görebileceğiniz yerlerde bulundurun, yanınızda taşıyın, çevrenize asın. Bu
yöntem sizin kararlılığınızı korumanıza yardım eder. Bırakma kararınızı size
destek olacağına inandığınız yakınlarınızla paylaşın. Bağımlılık yapıcı bir
maddeden kurtulmak güçtür, ancak imkansız değildir, kararlılıkla başarılır
dedi.
Özlü, pek çok bağımlının zorlandığı nikotin yoksunluk belirtilerinin geçici
olduğunu kaydederek, En çok ilk 2-3 haftalık süre sizi zorlayabilir. Ancak 3
hafta geçtikten sonra sigara ile mücadeleniz bitmeyecektir. Sigara içmeyi
çağrıştıran pek çok şey, size hatırlatmaya devam edebilir. Siz içmeme konusundaki
kararlılığınızı sürdürürseniz hatırlatıcı çevresel unsurlar ile sigara arasındaki
güçlenmiş bağ zayıflayacaktır. Sigarayı bırakmaya çalışırken nikotinin
özelliklerinden dolayı zorlandığınızı unutmayın. Kendi iradenizi suçlama
eğilimine girmeyin. Bırakma denemeniz sırasında başarısızlık söz konusu olursa
asla kendinize olan güveninizi yitirmeyin. Bu durum, nikotin bağımlılığından
kurtulma sürecinin doğal bir seyridir diye konuştu.
Yayıncı: Hüseyin Likoğlu