ÇANAKKALE (A.A) - Mehmet Bayer - Çanakkale Savaşları sırasında,
başta Suriye olmak üzere, Filistin ve Lübnanda yaşayan gazeteci, siyaset adamı,
hatip ve bilim adamlarından oluşan 31 kişilik heyet önce cepheyi, ardından
Çanakkaleyi ziyaret etti. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Fen
Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Mithat Atabay,
heyetin ziyareti sırasında çekilmiş, arşivinde bulunan bir fotoğrafı AA ile
paylaştı.
Yrd. Doç. Dr. Mithat Atabay, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Suriyede
bulunan 4. Ordu Komutanı Cemal Paşa tarafından Çanakkale Savaşlarının yakından
görülmesi amacıyla organize edilen, Suriye, Filistin ve Lübnandan gazeteci,
siyaset adamı, hatip ve bilim adamlarından oluşan 31 kişilik heyetin Halepten
yola çıktığını ve 7 Ekim 1915te Haydarpaşa Garına ulaştığını söyledi.
Heyetin başkanlığını yürüten Esad Eş-Şukarinin, Filistinin bağımsızlığı
için kurulacak Filistin Kurtuluş Örgütünün kurucusu ve ilk başkanı olan
Ahmet-Eş-Şukeyrinin babası olduğunu anlatan Atabay, Ahmet Eş-Şukeyriden sonra
Filistin Kurtuluş Örgütünün başkanlığına Yaser Arafatın geçtiğini bildirdi.
Atabay, Arapça yayın yapan dört gazete sahibinin de bulunduğu heyetin 10 gün
İstanbulda kalıp, 17 Ekimde Sirkeci Limanından hareket ettiğini, 18 Ekimde
Eceabat yakınlarındaki Akbaş İskelesine geldiğini ve 5. Ordu Komutanı Liman von
Sanders Paşa tarafından karşılandığını belirtti.
-Mustafa Kemal için kaside-
Atabay, heyettekilerin 21 Ekim 1915 Perşembe günü, Mustafa Kemalin
komutanlığını yaptığı Anafartalar Grubunu ziyaret ettiğini belirterek, şu
bilgileri verdi:
Anafartalar Grubu Kurmay Başkanı Binbaşı İzzettin Bey, otomobille Kumköye
giderek heyeti karşıladı ve Esad Eş-Şukayri ile görüştü. Kumköyde, süvari bölüğü
ve tümen karargahının katıldığı büyük bir törenle karşılanan heyete Mustafa
Kemal, Çanakkale Savaşları konusunda bilgi verdi. Heyette yer alan Hüseyin
El-Habbal ile Şeyh Abdülkerim Uveyda, Mustafa Kemali öven şu kasideleri söyledi:
Yüceliği ve kahramanlığı dillere destan olan Kemal,
Sonsuza dek senin adın anılacak ve sana şükran duyulacak.
Sen vatana (İslam beldelerine) eski şanını, şerefini iade ettin.
Bize ise senin gibi biriyle övünmek düşer.
Kelime-i tevhitlerle mütecavizlerin ordularını kırıp geçirdin.
Tekbir getirerek kılıcınla düşmanların başını uçurdun.
Azminle onların bütün siperlerini yıktın, güçlerini bitirdin.
O azim ki Anterin şu sözünü hatırlatmaya değer,
Zamanın afetlerini unutsunlar, o ne baskınlardı
Ölüm afetlerde kol gezerken ben onlardan kurtuldum.
Şayet zifiri karanlığı sarsılmaz bir azimle parçalasaydım
O kayan bir yıldız olarak giderdi
Eğer Hindenburg başkumandansa
Ey Kemal! Sen ondan hiç geri değilsin.
Ey kumandanların seçkini! Sen muzaffer olduğun
Ve senin kılıcın düşmanların başına indiği sürece
Tarih seni satırlar dolusu övgülerle anacak
Adın altın harflerle yazılacak
Sen hilalin gölgesinde muvaffak olmaya
Ve büyük zaferlerle yüzün aydınlanmaya devam edecek.
-Mustafa Kemal ile görüşme-
Atabay, Esad Eş-Şukarinin cephede bir saat süren Türkçe konuşmasında,
ordunun Geliboludaki başarısına değindiğini, bu başarıda en büyük payın Mustafa
Kemale ait olduğunu söylediğini bildirdi.
Mustafa Kemalin de buna konuşmayla cevap verdiğini ve alkışlandığını dile
getiren Atabay, heyetin ertesi gün Çanakkaleye geçip, Hasan-Mevsuf Tabyasını
ziyaret ettiğini, 24 Ekim günü Çanakkaleden ayrıldığını ifade etti.
Heyetin Çanakkale ziyareti sırasında çekilmiş arşivinde bulunan bir
fotoğrafı da AA ile paylaşan Atabay, heyette Esad Eş-Şukayri (Heyet Başkanı),
Mustafa Neca Efendi (Beyrut Müftüsü), Mustafa Salih El-Ubeysi (Halep Müftüsü),
Şeyh Ali Er-Rimavi, Muhammed El Halebi, Hüseyin El-Habbal, Antep Müftüsü Arif
Efendi, Şeyh Abdülkerim Uveyda (Trablusşam ulemasından), Şeyh Salim El-Yakubi,
Tevfik El-Attasi, Muhammed Rıfat Tuffaha, Abdurrahman Aziz ve Şeyh Bedreddin
En-Naasaninin yer aldığı bilgisini verdi.
Yayıncı: Doğan Sarıtaş