ÇANAKKALE (A.A) - Mehmet Bayer - Troia Antik Kentinde 1863 ve 1865 yıllarında ilk kazıyı yapan Frank Calvert, ölümünün ardından çok sevdiği Çanakkalede defnedilmiş.
     Troia Kazı Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Rüstem Aslan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, pek çok kişinin hala varlığını bile bilmediği Calvertin, İsmetpaşa Mahallesindeki özel bir mezarlıkta yattığını söyledi.
     Aslan, Malta kökenli olan Calvert ailesinin, Çanakkaleye geldiğinde ticaret yaparak zenginleştiğini, Frank Calvertin enteresan bir kişiliğinin olduğunu söyledi.
     Çanakkale 1845 yılında, 16 yaşında gelen Frank Calvertin tarihe ve arkeolojiye oldukça ilgili olduğuna işaret eden Aslan, Calvert ailesinin yaptığı ticaret nedeniyle aldığı gayrimenkuller, araziler var. Şu anda kentin içinde Halk Bahçesi olarak tanımlanan bahçe, Calvert ailesinin konağının bahçesi. Mezarlığı da İsmetpaşa Mahallesinde yer alıyor dedi.
     Aslan, Troia araştırmalarının, özellikle Anadolu prehistoryasının (tarih öncesi çağlar) çıkış noktasının Frank Calvert ve Calvert ailesine bağlı olduğunu ifade ederek, şu bilgileri verdi:
     Frank Calvert, Troia araştırmalarında bilinçli olarak ilk kazıyı 1863 ve 1865 yılında yapmış. Fakat o zamanki ekonomik şartlarla bu kazıları ilerletemediği, büyük ve geniş kazılara dönüştüremediği için kazılar kesintiye uğramış. Bu dönemlerde elinde İlyada, cebinde para ile Heinrich Schliemann bölgeye geliyor. Troia olduğuna inandığı Pınarbaşı köyü yakınlarındaki Ballıdağda birkaç gün kazı yapıyor. Kazıdan çıkan sonuçlar onu ikna etmiyor. Gemiyle Çanakkaleden İstanbula gidecek. Ancak bineceği gemiyi kaçırdığı için 2 gün Çanakkalede kalıyor. Bu olay 1868 yılının ağustos ayında oluyor. Bu sırada Frank Calvert, Schliemanna gerçek Troianın Hisarlık bölgesinde olabileceğini, kendisinin burada kazı yaptığını söylüyor. Aslında Schliemannın zamanı olmadığı için Hisarlık bölgesine gidemediğini biliyoruz. Fakat yazışmalarda tespit ettiğimize göre, Schliemann gerçekten Troianın Hisarlıkta olabileceğine inanıyor.
     Calvertin 1863 ve 1865 yıllarındaki kazılarını kısmen raporlar şeklinde yayımladığını belirten Aslan, Fakat asıl Troia çalışmalarındaki sansasyonel buluntu 1873te oluyor. Arkeoloji literatüründe Priamos Hazinesi olarak tanımladığımız hazineler 1873 yılında Schliemann tarafından kaçırılıyor. Burada Frank Calvertin ağabeyi Frederick Calvertin de Schliemanna yardımları var. Fakat Frank Calvert ile Schliemannın ilişkisi bu olaydan sonra kesintiye uğruyor, kopuyor. Frank Calvert bu durumu çok fazla onaylamıyor. Çünkü Calvert, Çanakkaleyi seviyor ve Çanakkalede ömrünün sonuna kadar yaşamayı planlamış biri diye konuştu.
     Aslan, şöyle devam etti:
     Calvert başından itibaren Schliemannın bulduğu hazineleri yanlış tarihlediğini, 1000 yıllık bir hatanın olduğunu söylüyor. Troiada, prehistorik arkeolojideki ilk tabakalama tespitini yapan kişi Calvert. Arkeoloji eğitimi yok, kendi kendini yetiştiriyor. Calvert, bu nedenle arkeoloji tarihi, Anadolu arkeolojisi ve Troia için çok önemli. Schliemann gibi Osmanlı topraklarında çıkardığı kültür buluntularına, arkeolojik eserlere Avrupa merkezci gözle bakmamaya çalışıyor ve ailesi 1950lilerden sonra ülkeyi terk ediyor. Giderken de koleksiyoner olarak topladıkları eserlerin büyük bir kısmını Çanakkalede bırakıyor. Calvert ise yaşamının sonuna kadar Çanakkaleyi terk etmiyor ve 1908 yılında öldüğünde buraya gömülüyor.
    
     Yayıncı: Kamuran Akkuş