Komşu Yunanistan medyasına yansıyan son bilgilere göre Mart 2020'den Mart 2022'ye kadar Ege'de 1.000'den fazla yasadışı mülteci geri itme (gönderme) operasyonu, tanınmış araştırma grubu ‘Forensic Architecture’ ve kardeş kuruluşu ‘Forensis’ (2021'de Berlin'de kuruldu) tarafından kaydedildi ve belgelendi.

Yunanistan hükûmetlerinin ısrarla reddetmeye çalıştığı Ege’deki geri itme vakaları kuruluşların bir yılı aşkın süredir yürüttükleri araştırmanın ürünü olarak, düzenli olarak güncellenen çevrimiçi bir platformda yayımlandı.

Mart 2020'den Mart 2022'ye kadar, toplam 27.464 mülteciye ilişkin 1.018 geri gönderme vakası kayıtlara geçerken bunlardan 600'ü çapraz kontrolden geçirilmiş ve şüpheye yer bırakmayacak şekilde belgelendi. İki kuruluş söz konusu rakamlarla ilgili, "Sistematik, yaygın ve iyi araştırılmış bir insan hayatına kastetme uygulamasının kanıtları ortaya çıkıyor" görüşünü öne çıkarıyor.

‘Forensic Architecture’ ve kardeş kuruluşu ‘Forensis’in araştırmasında kullanılan veriler, mültecilerden ve ‘Alarm Phone’ ve ‘Agean Boat Report’ organizasyonu gibi kuruluşlardan, Frontex veri tabanından, Türk Sahil Güvenlik web sitesinden ve açık kaynak araştırmalarına dayanıyor. Veriler coğrafi konum belirleme ve mekânsal analiz teknikleriyle çapraz referanslamayla teyit edildi. 

‘Efimerida ton Sintakton’ gazetesinde yer alan ilgili habere göre toplamda 27 bin 464 mülteciyi kapsayan 1.018 yasadışı geri gönderme vakasının, 600'ü çapraz kontrolden geçirilip makul şüphenin ötesinde belgelendi. 

Geri göndermeler (itmeler) sırasında kaydedilen 11 ölüm ve 4 kayıp kişinin yanı sıra, Mart 2020'den bu yana Sahil Güvenlik'in geri itmeler için rutin olarak kullandığı cankurtaran sallarını kullanmadan mültecileri doğrudan denize attığı 26 vaka da kayıtlara geçmiş durumda. 

Araştırma, 16 vakada operasyonların sınırdan çok uzakta, Yunan suları içinde gerçekleştirildiğini ve "farklı kurumlar ve paydaşlar arasında yüksek derecede işbirliği olduğunu, bunun da Yunan kıyı şeridine erişimi önlemek için dikkatle tasarlanmış bir sisteme işaret ettiğini" gösteriyor.

Uluslararası kuruluşların araştırmasına göre Avrupa sınırlarının güvenliği için kurulan ve Ege’de aktif olan Frontex geri gönderme operasyonunda doğrudan yer almakta olup, esas olarak gelen teknelerin tespit edilmesi ve Yunan makamlarının uyarılmasından sorumlu. 

Frontex ayrıca, veri tabanına yanıltıcı bir terim olan "giriş önleme" adı altında kaydettiği 417 geri gönderme olayından da haberdar.

Yunanistan’daki muhalif çevrelerde ses getiren araştırmayla ilgili olarak ‘Forensic Architecture’ araştırmacısı Stafanos Levidis ‘Efimerida ton Sintakton’ gazetesine şu değerlendirmeyi yaptı:

“Yunanistan'daki geri dönüşler hakkında öğrendiklerimizi yabancı basından ve Efimerida ton Sintakton gazetesi dahîl olmak üzere Yunanistan'daki küçük araştırmacı gruplardan ya da yerel basından öğrendik. Bunun sorunlu bir durum olduğu açıktır. Bir Yunanistan vatandaşı olarak yaşananlardan büyük utanç ve üzüntü duyuyorum. Tüm bunların medya ve toplumdan karşılık bulan bir tepki olmadan gerçekleştiğini görmek beni iki kat daha fazla üzüyor. Misafirperverliğin ve hareketliliğin küresel bir sembolü olan Ege, burada karanlık yüzünü gösteriyor. Yunanistan ve Avrupa vatandaşları olarak bu acımasız uygulamanın derhal durdurulmasını talep ediyoruz."