Türkiye'de cezaevlerindeki insan hakları ihlalleri ile ilgili tartışmalar ve tespitler sürüyor. Batman’da 2015 yılında tutuklanan hükümlü Fırat Nebioğlu'nun yaşadıkları bir insan hakkı ihlalini daha gözler önüne serdi.

Sağlıklı bir şekilde girdiği cezaevinde iki böbreği iflas eden Fırat Nebioğlu'nun böbrek nakli talebi uygun donör adayı olmasına rağmen görmezden geliniyor. Görme ve işitme sorunları yaşayan Batman Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nden “Cezaevinde kalamaz” raporu verilirken Adli Tıp Kurumu (ATK) tarafından 14 Mart 2022’de “Cezaevinde kalabilir” raporu verilmesi dikkat çekiyor.

Avrupa Konseyi’nin Cezaevi Nüfuslarına İlişkin Yıllık Ceza İstatistikleri (SPACE I) 2022 raporuna göre, üye ülkeler içinde cezaevlerinin en kalabalık olduğu ülke Türkiye.  Avrupa Konseyi’nin cezaevleriyle ilgili yayımlanan yıllık raporuna göre, 2022 yılı 31 Ocak tarihi itibarıyla Türkiye’deki cezaevlerinde 303 bin 945 tutuklu ve ya hükümlü bulunuyor.

İnsan Hakları Derneği'nin (İHD) 2022 Merkezi Hapishaneler Raporu da bu durumu doğruluyor. İHD’nin, Adalet Bakanlığı’nın Aralık 2022 tarihli istatistiklerini de baz alarak oluşturduğu rapora göre; cezaevlerinde 336 bin 315 tutuklu ve hükümlü bulunuyor. Bu kişilerden 65 yaş ve üstünde olan kişi sayısı 5 bin 513 kişi.

Cezaevleri ile ilgili bir diğer önemli nokta da hasta tutukluların maruz bırakıldıkları hak ihlalleri. İHD Merkezi Hapishaneler Komisyonu'nun tespitlerine göre, Türkiye cezaevlerinde 651’i ağır olmak üzere bin 517 hasta tutuklu tutuluyor. Yine aynı rapora göre, cezaevlerinde 2022 yılında 76 tutuklu yaşamını yitirdi, 35’i hastalıkları nedeniyle hayatını kaybetti.

Mezopotamya Ajansı'nın aktardığına göre; cezaevi koşullarında yaşam mücadelesi veren tutuklulardan biri de Fırat Nebioğlu. Batman’da 2015 yılında tutuklanan ve "Örgüt üyeliği” iddiasıyla 11 yıl 7 ay hapis cezası verilen Nebioğlu’nun, sağlıklı bir şekilde girdiği cezaevinde iki böbreği iflas ederken, böbrek nakli talebi ise kabul edilmiyor. Diyarbakır T Tipi Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nde tutulan Nebioğlu, geçirdiği felç nedeniyle yüzde 92 engelli raporu bulunuyor. Böbrek yetmezliği nedeniyle diyalize bağlı yaşamını sürdüren Nebioğlu, ayrıca görme ve işitme gibi ciddi sağlık sorunları yaşıyor.

Nebioğlu’na, böbrek yetmezliği nedeniyle kaldırıldığı Batman Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nden “Cezaevinde kalamaz” raporu verildi ancak sevk edildiği Adli Tıp Kurumu (ATK) tarafından 14 Mart 2022’de “Cezaevinde kalabilir” raporu verildi. Böbrekleri iflas eden Nebioğlu’ya böbrek nakli yapılması için yapılan 3 başvuru ise yanıtsız bırakıldı. Adli Tıp 3. İhtisas Kurulu, neredeyse klinik hiçbir değerlendirme yapmadan sadece eski raporların özetini çıkartarak, 14 Mart 2022 tarihinde tutuklunun tedavisine “Cezaevi şartlarında devam edebileceği” kararı verdi. Haftada iki gün hastaneye diyalize götürülen Nebioğlu için uygun donör adayı bulunmasına rağmen hastaneye sevk talebi de yanıtsız bırakıldı.

Nebioğlu’nun amcası Emin Şahin, cezaevi yönetiminin iki hafta önce aileyi arayarak böbrek nakli için tekrardan başvuru yapılmasını istediğini belirterek, “Bende böbreklerimden birini vermek için başvuruda bulundum. Ancak şimdiye kadar herhangi bir dönüş olmadı. Fırat’ın durumu her geçen gün daha da kötüye gidiyor. Acil bir şekilde böbrek naklinin gerçekleşmesi gerekiyor” dedi.

Nebioğlu’nun 63 kilodan 44 kiloya kadar düştüğünü aktaran Şahin, “4 gün önce onu hastanede ziyaret ettim. Zaten diyalize bağlı bir şekilde yaşam mücadelesi veriyor. Cezaevine sapa sağlam giren Fırat, tanınmaz hale gelmiş durumda. Cezaevi yönetimi cenazesini buradan çıkarmak istiyor. Bunun başka bir açıklaması yok. Diyalize bağlı bir şekilde yaşayan, iki böbreği iflas eden birinin orada kalması ölüm demek. Biran önce tedavi edilmesi gerekiyor. Böbrek naklinin yapılıp dışarıda tedavi edilmesi gerekiyor. Aile olarak elimizden geleni yapmaya hazırız" ifadelerini kullandı.