Batı medyasında, hüküm giymiş Rus katillerle Rusya'da siyasi nedenlerle hapse atılmış gazeteci ve muhaliflerin aynı kefeye konduğu eleştirileri ön plana çıktı. Takasın 5 Kasım'daki başkanlık seçimleri öncesinde ABD Başkanı Joe Biden'a puan kazandırabileceği tahmin ediliyor.
Rusya, Belarus, Türkiye ve çeşitli Batılı ülkelerin dahil olduğu takas anlaşması çerçevesinde Almanya, ABD, Norveç, Polonya ve Slovenya'da tutuklu 10 kişi ile Rusya'da tutuklu 16 Batılı ülke vatandaşı olmak üzere toplam 26 kişi serbest bırakıldı.
5 Kasım hesabı mı?
Gece yarısına doğru Washington yakınlarındaki askerî havaalanı Joint Base Andrews'a inen uçakta bulunan üç ABD vatandaşı; Wall Street Journal muhabiri Evan Gershkovich, eski asker Paul Whelan ve gazeteci Alsu Kurmasheva, pistte ABD Başkanı Joe Biden ve Başkan Yardımcısı Kamala Harris tarafından karşılandı. Rusya'da casusluk suçlamasından 16 yıl hapis cezasına çarptırılan Gershkovich, pistte kendisini karşılamaya gelen annesini kucaklayarak havaya kaldırırken arka planda Biden ve Harris'in alkışlayarak gülümsedikleri görüntüler dünyaya yayıldı.
Biden arka fonda pistte yaşanan sevinç görüntüleriyle gazetecilere yaptığı açıklamada, "Bu harika bir his. Bunu başarabileceğimize inancım tamdı" dedi. Biden'ın yarıştan çekilmesinin ardından Demokratların Kasım ayındaki seçimlerde başkan adayı olmasına kesin gözüyle bakılan Başkan Yardımcısı Harris de tutuklu takasını "diplomasinin gücünden anlayan bir Başkan'a sahip olmanın ne kadar önemli olduğuna dair fevkalade bir kanıt" diye nitelendirdi.
Biden ve Harris, tutuklu takasının başkanlık seçimleri öncesinde Demokratların şansını artırmasını umarken Biden madalyonun öbür tarafına gönderme yapmayı da ihmal etmedi. Biden, pistteki konuşmasında takasın ABD'nin müttefikleri için çok zor bir karar olduğunu, "özellikle Almanya ve Slovenya'nın çıkarlarına ters düşen kararlar almak zorunda kaldıklarını" söyledi.
Batılı ülkeler, Rusya'da siyasi nedenlerle hapse atılmış kişilerle casusluk ve cinayet gibi ağır suçlardan tutuklu bulunan Rus vatandaşlarının aynı kefeye konmasından rahatsız. Rusya'ya verilen en ağır taviz ise, Vadim Krassikov oldu.
Krassikov, 2019'da Berlin'deki Tiergarten parkında gündüz vakti, Almanya'ya sığınmış Çeçen kökenli bir Gürcistan vatandaşını öldürmüş, 2021'de ömür boyu hapis cezasına çarptırılmıştı. Öldürülen kişi, İkinci Çeçen Savaşı sırasında Rusya'ya karşı savaşan milis gruplardan birinin komutanıydı ve Rusya'nın Çeçen teröristler listesinde yer alıyordu. Rusya lideri Putin, bu kişinin çok sayıda Rus askerinin ölümünden sorumlu olduğunu belirterek kamuoyu önünde açıkça Krassikov'u savundu.
Rusya'nın serbest bıraktığı 13 kişiyi gece saatlerinde Köln/Bonn Havaalanında karşılamaya giden Almanya Başbakanı Olaf Scholz, ömür boyu hapse mahkum edilmiş bir katili sadece birkaç yıl sonra serbest bırakma kararının kolay alınmadığını vurguladı, iktidardaki koalisyon partilerinin titiz istişareler sonucu ortak karar aldıklarını, ana muhalefet partisi Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) lideri Friedrich Merz'in de karardan zamanında haberdar edildiğini ve rıza gösterdiğini belirtti.
Serbest bırakılanlarla yapılan görüşme sonrasında "Geriye bazı kuşkularınız kalmışsa bile özgürlüklerine kavuşan kişilerle görüştükten sonra bu kuşkularınız yok oluyor" diyen Scholz, serbest bırakılanların Rusya'da canları ve güvenlikleriyle ilgili endişeler yaşadıklarını, onları karşılamanın çok etkileyici olduğunu belirterek "Onlara burada bu korumayı sağlamamız da çok önemli" dedi.
Krassikov'un serbest bırakılması konusunda Hür Demokrat Partili Adalet Bakanı Marco Buschmann'dan da açıklama gecikmedi. Tutukluların özgürlüğü için "acı verici tavizler"de bulunmak zorunda kaldıklarını belirten Buschmann, Vadim Krassikov'un serbest bırakılmasıyla ilgili "Özel olarak bu acı tavizin sorumluluğu Adalet Bakanı olarak bendedir" dedi.
Krassikov'un serbest bırakılma talimatı, yasalar uyarınca Başsavcılık makamına Adalet Bakanı tarafından verilmişti.
